کتابخانه گایزل | ویلیام پریرا

کتابخانه گایزل: نماد معماری مدرن و دانشگاهی دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو

کتابخانه گایزل (Geisel Library) که در ابتدا با نام “کتابخانه مرکزی” شناخته می‌شد، یکی از مهم‌ترین و نمادین‌ترین ساختمان‌های دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو است. این ساختمان، که طراحی آن به دست ویلیام ال. پریرا، معمار مشهور آمریکایی، صورت گرفت، در سال ۱۹۷۰ افتتاح شد و از آن زمان تا به امروز، یکی از شاخص‌ترین نمادهای معماری این دانشگاه و حتی در سطح جهانی شناخته شده است.

در سال ۱۹۹۵، پس از دریافت کمک‌های مالی و حمایت‌های زیاد از سوی آدری و تئودور سئوس گایزل (مشهور به دکتر سئوس)، نام این کتابخانه به افتخار آن‌ها به “کتابخانه گایزل” تغییر یافت. این تغییر نام نشان‌دهنده اهمیت فرهنگی این ساختمان بود، و به دلیل نقش کلیدی این زوج در ترویج سوادآموزی و پشتیبانی از پروژه‌های آموزشی، نماد عزم دانشگاه در گسترش دانش و فرهنگ به حساب می‌آمد.

 

 

تاریخچه و علت ساخت کتابخانه گایزل

در دهه ۱۹۶۰، دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو (UCSD) در تلاش بود تا ظرفیت‌های خود را برای پاسخ به نیازهای روزافزون تحصیلی، پژوهشی و علمی افزایش دهد. با توجه به رشد سریع جمعیت دانشجویی و برنامه‌های آموزشی دانشگاه، کمبود فضای کتابخانه‌ای به یک چالش جدی تبدیل شده بود. همچنین، ساختمان‌های موجود دیگر توانایی پاسخگویی به نیازهای روبه‌رشد دانشگاه را نداشتند و نیاز به یک کتابخانه مرکزی جدید به شدت احساس می‌شد. به‌ویژه، دانشگاه در آن زمان به یکی از مراکز علمی معتبر تبدیل شده بود و از نظر رتبه‌بندی و ظرفیت‌های آموزشی در سطح جهانی به سرعت در حال رشد بود.

در این راستا، مقامات دانشگاه تصمیم به ساخت یک کتابخانه مرکزی جدید گرفتند که بتواند به‌عنوان یک مرکز علمی و آموزشی با ظرفیت بالا و یک نماد معماری مهم برای دانشگاه عمل کند. این پروژه برای تبدیل دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو به یک دانشگاه پیشرو در دنیا از نظر معماری و فضای علمی نیز حیاتی به نظر می‌رسید.

در سال ۱۹۶۵، ویلیام ال. پریرا (William L. Pereira)، معمار مشهور آمریکایی که به دلیل طراحی پروژه‌های مهمی مانند فرودگاه بین‌المللی لس‌آنجلس و مرکز سی‌بی‌اس در لس‌آنجلس شناخته می‌شد، مأمور طراحی کتابخانه جدید شد. پریرا که همواره به طراحی‌های آینده‌نگرانه و جسورانه شهرت داشت، با نگاه متفاوتی به طراحی این کتابخانه پرداخت. وی در ابتدا تصوری از طراحی یک ساختمان کروی داشت که بر روی یک پایه مستحکم قرار می‌گرفت. این طراحی کروی به دلیل قابلیت استفاده از نور طبیعی و در عین حال فراهم آوردن فضای گسترده برای کتابخانه‌ها و سالن‌های مطالعه، در نظر گرفته شد.

با این حال، پس از بررسی‌های بیشتر و آزمایش‌های ساختاری، این طراحی به‌طور عملی با مشکلاتی مواجه شد. فضای داخلی ساختمان باید به گونه‌ای سازماندهی می‌شد که از حجم اضافی و استفاده زیاد از فضا جلوگیری کند. از این رو، طراحی به شکلی اصلاح شد که ستون‌های بتنی و عناصر ساختاری به بیرون منتقل شوند و نمای جدیدی از ساختمان به وجود آید که هم درون و هم بیرون آن هماهنگ باشد. این تغییرات در نهایت منجر به خلق طرح نهایی کتابخانه گایزل شد که به شکل فانوس طراحی گردید.

کتابخانه گایزل به‌عنوان یکی از پروژه‌های پرچمدار معماری دانشگاه UCSD به‌ویژه به‌دلیل جایگاه آن در قلب پردیس دانشگاه، با دقت زیادی انتخاب شد. این پروژه باید یک نماد برجسته از توانمندی دانشگاه و نمایانگر روح نوآوری و پیشرفت علمی در کالیفرنیا می‌بود. به همین دلیل، طراحی کتابخانه از نظر عملکردی باید به نیازهای علمی و آموزشی پاسخ می‌داد، و از لحاظ ظاهری و معماری باید یک نماد معتبر و منحصر به فرد برای دانشگاه می‌شد.

در سال ۱۹۷۰، ساخت کتابخانه گایزل به پایان رسید و این کتابخانه به‌طور رسمی افتتاح شد. در ابتدا، نام این ساختمان “کتابخانه مرکزی” بود. اما با گذشت زمان و پس از دریافت حمایت‌های مالی و فرهنگی از سوی آدری و تئودور سئوس گایزل (که به دکتر سئوس مشهور هستند)، همانطور که گفته شد، نام کتابخانه در سال ۱۹۹۵ به “کتابخانه گایزل” تغییر یافت. این تغییر نام نمادی از قدردانی از مشارکت‌های گایزل‌ها در حوزه ترویج سوادآموزی و فرهنگ کتابخوانی بود و ارتباط عاطفی و فرهنگی میان دانشگاه و این شخصیت‌های برجسته فرهنگی را تأکید کرد.

پس از افتتاح، کتابخانه گایزل به‌سرعت به یکی از شاخص‌ترین و شناخته‌شده‌ترین ساختمان‌های دانشگاه تبدیل شد و همچنان در فهرست برجسته‌ترین آثار معماری قرن بیستم قرار دارد. این ساختمان با طراحی منحصر به فرد و ویژگی‌های خاص خود، یک مرکز علمی معتبر و یک نماد معماری مدرن و آینده‌نگر برای دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو شناخته می‌شود.

 

 

ویژگی‌های معماری و طراحی کتابخانه گایزل

کتابخانه گایزل یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری برودالیسم است که ترکیب منحصر به فردی از سبک‌های مدرن و آینده‌نگر را در خود جای داده است. طراحی این ساختمان به‌طور خاص بر اساس هندسه‌های ساده و قدرت‌بخش، مانند اشکال مخروطی و هرم، در عین استفاده از مواد خام و طبیعی مانند بتن، طراحی شده است. برخی ویژگی‌های این کتابخانه عبارتند از:

۱. طراحی معلق و ساختار پیچیده ستون‌ها

یکی از ویژگی‌های اصلی کتابخانه گایزل، استفاده از ستون‌های بتنی عظیم است که به صورت معلق و زاویه‌دار طراحی شده‌اند. این ستون‌ها به‌طور عمودی از طبقات زیرین ساختمان بیرون می‌آیند و به‌صورت مورب به طرف بیرون از ساختمان می‌گسترند. این طراحی جذابیت بصری زیادی دارد، و یک احساس معلق بودن را به ساختمان می‌بخشد که در نگاه اول، آن را شبیه به یک سازه فضایی یا یک جسم پروازکننده نشان می‌دهد. این طراحی یکی از نمادهای اصلی معماری برودالیسم است که به سادگی از مواد خام مانند بتن برای ایجاد ساختاری محکم و در عین حال تأثیرگذار استفاده می‌کند.

۲. حجم و تناسب فضاهای داخلی

یکی دیگر از ویژگی‌های معماری داخلی کتابخانه گایزل، استفاده از طراحی باز و کاربردی است. فضای داخلی به‌گونه‌ای طراحی شده که جریان‌های مختلف نور طبیعی از طریق پنجره‌های بزرگ وارد ساختمان شود، و همچنین فضاهای مطالعه و کتابخانه‌ها به‌طور مؤثر به یکدیگر متصل شوند. این طراحی باز به کاربران این امکان را می‌دهد که در فضای وسیع و باز حرکت کنند و ارتباط بهتری با محیط اطراف خود برقرار کنند. همچنین، این طراحی به‌گونه‌ای است که در هر طبقه فضای کافی برای مطالعه و مرور منابع فراهم می‌آید و نیاز به استفاده بهینه از فضاهای کتابخانه‌ای برآورده می‌شود.

۳. استفاده هوشمندانه از شیشه و مواد سبک

کتابخانه گایزل با استفاده از شیشه‌های بزرگ، فضایی نورانی و باز را ایجاد کرده است. شیشه‌های آنودایز شده در نما، انعکاس‌های رنگی زیبا و متغیری از آسمان و طبیعت را به نمایش می‌گذارند. در شرایط مختلف نوری، رنگ‌های شیشه‌ها از خاکستری تا آبی و زرد تغییر می‌کنند که این تغییرات داینامیک ساختمان را بیشتر می‌کند. این شیشه‌ها به زیبایی‌شناسی ساختمان می‌افزایند و باعث می‌شوند که ساختمان در شرایط مختلف نور طبیعی به‌شکلی متفاوت دیده شود، همچنان که خود ساختمان از طریق طراحی بتنی خود این نور را به فضای داخلی می‌آورد.

۴. طراحی مفهومی معمارانه و آینده‌نگری

معمار ویلیام پریرا برای طراحی کتابخانه گایزل از مفاهیم هندسی و آینده‌نگری بهره برد که از زمان ساخت این پروژه تاکنون به‌عنوان یک اثر شاخص در معماری مدرن شناخته می‌شود. طراحی ابتدایی به‌صورت کروی بود که در آن ساختمان بر روی یک پایه مستحکم قرار می‌گرفت، اما به دلیل مشکلات ساختاری، این طراحی به شکل فعلی خود تغییر کرد و قسمت‌های ساختاری به بیرون منتقل شدند. طراحی نهایی به‌گونه‌ای است که هم حس سبکی و معلق بودن را به بیننده منتقل می‌کند و هم نمای بزرگی را برای ساختمان ایجاد می‌کند.

۵. تطابق با محیط طبیعی

کتابخانه گایزل در سر یک دره کوچک در قلب پردیس دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو واقع شده است. موقعیت این ساختمان به معمار اجازه داد تا طرحی را ارائه دهد که کاملاً با محیط طبیعی اطراف خود هماهنگ باشد. به‌طور خاص، پریرا طرحی را انتخاب کرد که بنا را به صورت پلکانی به سمت پایین دره گسترش دهد، به گونه‌ای که به‌طور طبیعی با تپه‌های اطراف ترکیب شود و هم بخشی از طبیعت اطراف آن دیده می‌شود و در عین حال هویت خاص خود را حفظ می‌کند.

۶. قابلیت انعطاف‌پذیری در استفاده و توسعه‌های آتی

کتابخانه گایزل در زمان ساخت به‌عنوان یک فضای کارآمد و مدرن شناخته می‌شد و به‌طور خاص به‌گونه‌ای طراحی شده بود که بتواند در آینده توسعه یابد و پاسخگوی نیازهای رو به رشد دانشگاه باشد. به همین دلیل، قسمت‌هایی از ساختمان به‌طور استراتژیک زیر سطح زمین قرار گرفتند تا فضا برای توسعه‌های آتی محفوظ بماند. این ویژگی از جنبه‌های کلیدی طراحی کتابخانه گایزل است که به آن امکان می‌دهد به‌طور مداوم با تغییرات نیازهای دانشگاه و فضای تحصیلی سازگار شود.

۷. تلفیق زیبایی‌شناسی برودالیسم با کاربردهای روزمره

در حالی که کتابخانه گایزل به عنوان یک اثر برجسته برودالیستی شناخته می‌شود، اما ویژگی‌های کاربردی و انعطاف‌پذیری که در طراحی آن لحاظ شده است، آن را از بسیاری از نمونه‌های مشابه متمایز می‌کند. این ساختمان توانسته است زیبایی‌شناسی خاص این سبک معماری را با نیازهای روزمره و عملکردی یک کتابخانه مدرن ترکیب کند. بدین ترتیب، کتابخانه گایزل یک اثر هنری است و به عنوان یک فضای عمومی و علمی به‌شکلی مؤثر و کارآمد عمل می‌کند.

 

توسعه و افزودن فضاها به کتابخانه

در اوایل دهه ۱۹۹۰، بخش جدیدی به نام “کتابخانه اضافه‌شده” توسط گونار برکرتس طراحی شد. این بخش جدید به طور عمدی به گونه‌ای طراحی شد که به معماری قوی و هندسه‌ی ساختمان اصلی کتابخانه گایزل وابسته باشد و هیچ‌گاه بر زیبایی‌شناسی آن غلبه نکند. این بخش جدید که شامل دو طبقه زیرزمین است، فضاهای اضافی برای مطالعه، آزمایشگاه‌های کامپیوتری و دیگر بخش‌های کتابخانه فراهم آورده است.

 

 

انتقادات وارد به کتابخانه گایزل و پاسخ به آن‌ها

کتابخانه گایزل، به‌عنوان یک نماد معماری مدرن و برجسته در دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو (UCSD)، همواره موضوع بحث‌های گسترده‌ای در جامعه معماری و حتی میان دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه بوده است. طراحی خاص و ویژگی‌های منحصر به فرد این ساختمان باعث شده که برخی آن را به‌عنوان یک اثر شاخص و متمایز تحسین کنند، در حالی که عده‌ای دیگر از آن انتقاد کرده و آن را “زشت” و “بی‌رحمانه” دانسته‌اند. در این بخش به بررسی انتقادات مختلفی که به کتابخانه گایزل وارد شده و پاسخ‌هایی که به آن‌ها داده شده، می‌پردازیم.

انتقادات وارد به کتابخانه گایزل

1. انتقاد از ظاهر بیرونی و سبک بروتالیسم (Brutalism)

   یکی از برجسته‌ترین انتقادات وارد به کتابخانه گایزل، به سبک معماری آن برمی‌گردد. بسیاری از منتقدان، به‌ویژه در دهه‌های اولیه پس از ساخت، طراحی ساختمان را “زشت” و “بی‌رحمانه” توصیف کرده‌اند. سبک بروتالیسم که در آن زمان محبوب بود، به‌ویژه به‌خاطر استفاده از بتن خام و فرم‌های هندسی سخت، اغلب با واکنش‌های منفی مواجه می‌شد. برای مثال، در سال ۲۰۰۷، سایت خبری “رویترز” کتابخانه گایزل را در فهرست “۱۰ ساختمان زشت برای بازدید” قرار داد.

   این انتقاد به‌طور خاص به استفاده گسترده از بتن خام و نمای ساده و خشک این ساختمان اشاره دارد. ستون‌های عظیم بتنی و فرم‌های هندسی تیز و گوشه‌دار که در ساختار ساختمان استفاده شده، برخی را به یاد سبک‌های صنعتی و بی‌روح انداخته و باعث شده که برای بسیاری، کتابخانه به‌عنوان یک ساختار غیرمطبوع و زمخت به نظر برسد.

2. انتقاد از عدم همخوانی با محیط طبیعی

   کتابخانه گایزل که در بالای یک دره قرار دارد، به‌طور واضح به‌دنبال ایجاد تضاد با فضای طبیعی اطراف خود است. این تضاد میان ساختمان و محیط طبیعی، به‌ویژه در زمان‌هایی که منطقه اطراف درختان و فضای سبز زیادی دارد، موجب نارضایتی برخی از منتقدان شده است. آن‌ها معتقدند که معماری باید با محیط زیست خود هماهنگ باشد و از منظرهای طبیعی و شگفت‌انگیز موجود بهره‌برداری کند، نه اینکه آن‌ها را نادیده بگیرد یا با آن‌ها تضاد ایجاد کند.

3. انتقاد از فرم‌های غیرمتعارف و پیچیدگی‌های ساختاری

   برخی منتقدان نسبت به فرم‌های غیرمتعارف کتابخانه گایزل و پیچیدگی‌های ساختاری آن نگران بودند. طراحی این ساختمان به‌ویژه در مورد سیستم‌های ساختاری و سازه‌ای آن، که از ستون‌های عظیم بتنی استفاده می‌کند، به‌طور طبیعی به‌عنوان یک چالش مهندسی و معماری محسوب می‌شد. پیچیدگی‌های این طراحی باعث شده که برخی‌ها آن را بیش از حد پرهزینه و غیرعملی بدانند. به‌ویژه که استفاده از بتن به‌عنوان ماده اصلی ساختاری با مشکلات نگهداری و هزینه‌های اضافی همراه است.

پاسخ به انتقادات

1. دفاع از سبک برودالیسم و استفاده از بتن

   ویلیام پریرا، معمار کتابخانه گایزل، همیشه از سبک برودالیسم دفاع کرده و آن را به‌عنوان یک زبان معماری منطبق با نیازهای فنی و زیبایی‌شناسی زمان خود می‌دانست. او باور داشت که بتن خام، به‌عنوان یک ماده ساختمانی صنعتی و نیرومند، می‌تواند هویت خاصی به ساختمان بدهد و در عین حال استحکام و پایداری آن را تضمین کند. این طراحی، به گفته پریرا، نمایشی از قدرت و استواری است و به‌دلیل استفاده از بتن، ساختمان قابلیت تحمل شرایط محیطی مختلف و تغییرات زمانی را پیدا کرده است.

   در پاسخ به منتقدان که از “خشکی” و “زشتی” نمای ساختمان انتقاد کرده‌اند، دفاع این است که این طراحی، بیشتر یک جلب توجه به قدرت و دوام ساختمان است تا زیبایی‌شناسی زیبای ظاهری. این رویکرد به‌ویژه در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ که دوران تحولات اجتماعی و فرهنگی عظیمی بود، بیشتر مورد پذیرش قرار می‌گرفت.

2. هماهنگی با محیط طبیعی

   پریرا و تیم معماری او در هنگام طراحی این کتابخانه، توجه زیادی به موقعیت جغرافیایی و طبیعی آن داشتند. اگرچه برخی ممکن است طراحی کتابخانه را غیرهماهنگ با محیط طبیعی ببینند، اما هدف طراحی ایجاد یک تضاد هوشمندانه بین فضای طبیعی و ساختار انسانی بوده است. قرار گرفتن کتابخانه در بالای دره به‌گونه‌ای طراحی شده که در عین برجسته‌سازی خود، به‌طور غیرمستقیم به فضایی منحصربه‌فرد و متفاوت اشاره کند. به‌جای تلاش برای “پنهان کردن” ساختمان در محیط، این طرح خواسته بود تا ساختمان را به‌عنوان یک اثر معماری نمایان کند که با شکوه و قوت خود، در میان زیبایی‌های طبیعی قرار دارد.

   علاوه بر این، تغییرات در طراحی‌ها در طول زمان و افزودن بخش‌های جدید به ساختمان، به نوعی تلاش برای حل این تناقضات بوده است. با افزودن فضای زیرزمینی برای کاربری‌های مختلف و جلب توجه به محیط‌های بازتر و استفاده از شیشه در طراحی، به‌نوعی تلاش شده که تضادهای محیطی کاهش یابد.

3. عملی بودن و پیچیدگی‌های ساختاری

   در پاسخ به انتقادات مربوط به پیچیدگی‌های ساختاری، باید گفت که طراحی کتابخانه گایزل بر جنبه‌های زیبایی‌شناسی تمرکز کرده و برای عملکرد پایدار و بلندمدت ساختمان در نظر گرفته شده است. ستون‌های بتنی عظیم، در عین ایجاد ظاهری قوی و زمخت، قادر به پشتیبانی از سطوح سنگین ساختمان بودند و ظرفیت بالای تحمل بار را فراهم کردند. سیستم‌های مهندسی پیچیده‌ای که در طراحی به‌کار گرفته شد، به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های ساختمانی در آن زمان شناخته می‌شدند و این نکته به‌ویژه در سال‌های ابتدایی پس از ساخت باعث تحسین کارشناسان مهندسی شده بود.

 

 

کتابخانه گایزل یک مرکز علمی و تحقیقاتی در دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو است و یک اثر معماری برجسته است. طراحی این ساختمان که با استفاده از فرم‌های هندسی منحصر به فرد، مصالح سنگین و تکنیک‌های مدرن ساخته شده است، پاسخگوی نیازهای علمی بوده و به نماد معماری مدرن تبدیل شده است. ویلیام پریرا با طراحی جسورانه و نوآورانه خود، موفق به خلق بنایی شد که همچنان در عرصه معماری به عنوان یک الگو و الهام‌بخش شناخته می‌شود. این ساختمان همچنان در مرکز دانشگاه و جامعه علمی باقی مانده و با توجه به طراحی زیبایی‌شناسانه و کاربردی خود، نماد پیشرفت علمی و معماری مدرن است.

 

 

جهت دسترسی به مقالات بیشتر، به این صفحه از سایت مراجعه کنید.