سیر تکامل سبک های معماری
با نگاهی گذرا به تاریخچه و سبک های معماری می توان دریافت که مدتها پیش از ساختارهای باشکوه یونان و روم باستان، انسانها در حال طراحی و ساخت بودند. دوران کلاسیک از ایدهها و تکنیکهای ساخت و سازی رشد کرد که قرنها و هزارهها از هم دور و در مکانهای مختلف تکامل یافته بودند.
بررسی زیر نشان میدهد که چگونه هر حرکت معماری جدید بر اساس حرکت قبلی خود بنا شده است. اگرچه جدول زمانی ما بیشتر تاریخهایی را مربوط به سبک های معماری آمریکایی ذکر میکند، دورههای تاریخی دقیقاً در نقاط خاصی روی نقشه یا تقویم آغاز و پایان نمییابند. دورهها و سبک های معماری با یکدیگر ترکیب میشوند، گاهی ایدههای متضاد را ادغام میکنند و رویکردهای جدیدی اختراع میکنند و گاهی نیز جنبشهای قدیمی را دوباره بیدار کرده و بازسازی میکنند. تاریخ معماری همیشه تقریبی بوده و معماری یک هنر سیال است.
۱۱,۶۰۰ پیش از میلاد تا ۳,۵۰۰ پیش از میلاد ( دوران ماقبل تاریخ )
باستانشناسان “حفاری” میکنند تا پیشتاریخ را کشف کنند. گوبکلیتپه در ترکیه امروزی نمونهای خوب از معماری باستانشناسی است. پیش از تاریخ مکتوب، انسانها تپههای خاکی، دایرههای سنگی، سنگچینها و ساختارهایی را ساختند که اغلب امروزه باستانشناسان را سردرگم میکند. معماری ماقبل تاریخ شامل ساختارهای عظیمی مانند استونهنج، خانههای صخرهای در قاره آمریکا، و ساختمانهای کاه و گلی است که با گذشت زمان از بین رفتهاند. طلوع معماری در این ساختارها یافت میشود.
استون هنج در ایمسبوری، بریتانیا.
معماران ماقبل تاریخ زمین و سنگ را به اشکال هندسی منتقل کردند و اولین سازههای دستساز بشر را ایجاد کردند. ما نمیدانیم چرا انسانهای اولیه شروع به ساخت سازههای هندسی کردند. باستانشناسان فقط میتوانند حدس بزنند که انسانهای ماقبل تاریخ به آسمانها نگاه میکردند تا خورشید و ماه را تقلید کنند و از این شکل دایرهای در ساخت تپههای خاکی و هِنجهای سنگی خود استفاده میکردند.
نمونههای زیادی از معماری ماقبل تاریخ به خوبی حفظ شدهاند و در جنوب انگلستان یافت میشوند. استونهنج در ایملسبری، بریتانیا، نمونهای شناختهشده از دایره سنگی ماقبل تاریخ است. تپه سیلبری هیل که در ویلتشر واقع است، بزرگترین تپه خاکی دستساز ماقبل تاریخ در اروپا است. این تپه خاکی به ارتفاع 30 متر و عرض 160 متر، از لایههای خاک، گل و چمن ساخته شده و دارای حفرهها و تونلهایی از سنگگچ و گل است. این سازه در اواخر دوره نوسنگی و حدود 2400 پیش از میلاد ساخته شده است و معماران آن یک تمدن نوسنگی در بریتانیا بودهاند.
مکانهای ماقبل تاریخ در جنوب بریتانیا (استونهنج، ایوبری و دیگر مکانهای مرتبط) به طور کلی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند. طبق گفته یونسکو، “طراحی، موقعیت و روابط متقابل بناها و سایتها” شاهدی بر وجود یک جامعه پیشتاریخی ثروتمند و بسیار سازمانیافته است که قادر بود مفاهیم خود را بر محیط تحمیل کند. برای برخی، توانایی تغییر محیط، عامل کلیدی برای نامیدن یک ساختار به عنوان معماری است. سازههای ماقبل تاریخ گاهی به عنوان تولد معماری شناخته میشوند. اگر هیچ چیز دیگری نباشد، سازههای اولیه قطعاً این سوال را مطرح میکنند که معماری چیست؟
چرا دایره بر معماری اولیه انسان مسلط است؟ این شکل، شکل خورشید و ماه است، اولین شکلی که انسانها دریافتند برای زندگی آنها اهمیت دارد. ارتباط معماری و هندسه از زمانهای بسیار دور وجود داشته و ممکن است منبع زیباییشناسیای باشد که انسانهاحتی امروز “زیبا” میدانند.
۳٬۰۵۰ پیش از میلاد تا ۹۰۰ پیش از میلاد — مصر باستان
هرم خفرع (کفرن) در جیزه، مصر.
در مصر باستان، حکام قدرتمند هرمهای عظیم، معابد و زیارتگاههای یادبود ساختند. این ساختارها که از نظر ابتدایی به نظر نمیرسیدند، شاهکارهای مهندسی بودند که قادر به رسیدن به ارتفاعات عظیم بودند. پژوهشگران دورههای تاریخی مصر باستان را مشخص کردهاند.
چوب در منظر خشک مصر باستان به طور گسترده در دسترس نبود. خانههای مصر باستان از بلوکهای گل خشکشده به آفتاب ساخته میشد. طغیان رود نیل و خرابیهای ناشی از زمان، بیشتر این خانههای باستانی را از بین برد. بیشتر آنچه که ما از مصر باستان میدانیم بر اساس معابد و مقابر عظیم است که با گرانیت و سنگ آهک ساخته شده و با هیرُوغلیفها، حکاکیها و نقاشیهای رنگارنگ تزئین شدهاند. مصریان باستان از ملات استفاده نمیکردند، بنابراین سنگها با دقت بریده میشدند تا به هم فیت شوند.
شکل هرم یک شاهکار مهندسی بود که به مصریان باستان اجازه میداد سازههای عظیمی بسازند. توسعه شکل هرم به مصریان این امکان را داد تا مقابر عظیمی برای پادشاهان خود بسازند. دیوارهای شیبدار میتوانستند به ارتفاعات بزرگی برسند، زیرا وزن آنها توسط پایه وسیع هرم پشتیبانی میشد. گفته میشود یک معمار نوآور مصری به نام ایمهوتپ یکی از اولین بناهای عظیم سنگی را طراحی کرده است، هرم پلهای جوزر (2,667 پیش از میلاد تا 2,648 پیش از میلاد).
سازندگان در مصر باستان از قوسهای باربر استفاده نمیکردند. در عوض، ستونها نزدیک به هم قرار میگرفتند تا بام سنگین بالای آنها را پشتیبانی کنند. ستونها که به طور زندهای نقاشی شده و با جزئیات حکاکی شده بودند، اغلب شبیه به نخلها، گیاهان نی و سایر اشکال گیاهی بودند. در طول قرون، حداقل سی سبک متفاوت از ستونها به وجود آمد. هنگامی که امپراتوری روم این سرزمینها را اشغال کرد، ستونهای ایرانی و مصری بر معماری غربی تأثیر گذاشتند.
کشفیات باستانشناسی در مصر علاقه دوبارهای به معابد و آثار یادبود باستانی برانگیخت. معماری احیای مصر در دوران 1800 میلادی مد شد. در اوایل قرن بیستم، کشف مقبره توت عنخ آمون توجه زیادی به آثار باستانی مصری جلب کرد و باعث ظهور معماری آرت دکو شد.
۸۵۰ پیش از میلاد تا ۴۷۶ میلادی — دوران کلاسیک
پانتئون، سال ۱۲۶ میلادی، رم، ایتالیا.
معماری کلاسیک به سبک و طراحی ساختمانها در یونان باستان و روم باستان اشاره دارد. معماری کلاسیک رویکرد ما به ساخت و ساز در مستعمرات غربی سراسر جهان را شکل داده است.
از زمان ظهور یونان باستان تا سقوط امپراتوری روم، ساختمانهای عظیمی بر اساس قوانین دقیق ساخته میشدند. معمار رومی مارکوس ویتروویوس که در قرن اول پیش از میلاد میزیست، بر این باور بود که سازندگان باید از اصول ریاضی در ساخت معابد استفاده کنند. ویتروویوس در رساله مشهور خود با عنوان “دِ آرشیتکتورا” یا “ده کتاب در معماری” نوشت: “بدون تقارن و تناسب هیچ معبدی نمیتواند طرح منظم داشته باشد.”
در نوشتههای خود، ویتروویوس دستورهای کلاسیک را معرفی کرد که سبکهای ستون و طراحیهای انطباقی را که در معماری کلاسیک استفاده میشد، مشخص میکرد. نخستین دستورهای کلاسیک، دوریک، ایونیک و کورینتی بودند.
اگرچه این دوره معماری را به طور مشترک “کلاسیک” مینامیم، مورخان این سه دوره کلاسیک را به این صورت شرح دادهاند:
-
700 تا 323 پیش از میلاد — یونانی:
ستون دوریک ابتدا در یونان توسعه یافت و برای معابد بزرگ، از جمله معبد مشهور پارتنون در آتن استفاده شد. ستونهای ایونیک ساده برای معابد کوچکتر و داخل ساختمانها به کار میرفت.
-
323 تا 146 پیش از میلاد — هلنیستی:
هنگامی که یونان در اوج قدرت خود در اروپا و آسیا بود، امپراتوری معابد پیچیده و ساختمانهای دنیوی با ستونهای ایونیک و کورینتی ساخت. دوره هلنیستی با فتوحات امپراتوری روم به پایان رسید.
-
44 پیش از میلاد تا 476 میلادی — رومی:
رومیها به شدت از سبکهای یونانی و هلنیستی پیشین الهام گرفتند، اما ساختمانهای آنان تزئینات بیشتری داشت. آنها از ستونهای کورینتی و سبک ترکیبی همراه با نگهدارندههای تزئینی استفاده میکردند. اختراع بتن به رومیها این امکان را داد که طاقها، گنبدها و قوسها بسازند. نمونههای معروف معماری رومی شامل کولوسئوم روم و پانتئون در رم است.
بیشتر این معماریهای باستانی اکنون در ویرانی است یا به صورت جزئی بازسازی شده است. برنامههای واقعیت مجازی مانند Romereborn.org تلاش میکنند محیط این تمدن مهم را به صورت دیجیتال بازسازی کنند.
۵۲۷ تا ۵۶۵ میلادی — بیزانسی
کلیسای ایاصوفیه ایرنه در حیاط اول کاخ توپکاپی، استانبول، ترکیه.
پس از آنکه کنستانتین در سال 330 میلادی پایتخت امپراتوری روم را به بیزانتیم (که امروزه استانبول در ترکیه نامیده میشود) منتقل کرد، معماری رومی به سبک ظریف و کلاسیک الهامگرفتهای تکامل یافت که در آن به جای سنگ از آجر استفاده میشد، سقفهای گنبدی شکل، موزاییکهای پیچیده و فرمهای کلاسیک به کار میرفت. امپراتور ژوستینیان (۵۲۷ تا ۵۶۵ میلادی) پیشرو در این تغییرات بود.
سنتهای شرقی و غربی در ساخت بناهای مذهبی دوران بیزانسی با هم ترکیب شدند. ساختمانها طوری طراحی میشدند که گنبد مرکزی داشتند و با استفاده از شیوههای مهندسی که در خاورمیانه تکامل یافته بود، گنبدها به ارتفاعات جدیدی رسیدند. این دوره از تاریخ معماری، هم دورهای گذار و هم دگرگونساز بود.
۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلادی — رمانسک
معماری رمانسک کلیسای سن سرنن (۱۰۷۰-۱۱۲۰) در تولوز، فرانسه.
با گسترش روم در سراسر اروپا، معماری رمانسک سنگین و کلفت با طاقهای نیمدایرهای شکل پدیدار شد. کلیساها و قلعههای اوایل دوران قرون وسطی با دیوارهای ضخیم و پایههای سنگین ساخته میشدند.
حتی با افول امپراتوری روم، ایدههای رومی در سرتاسر اروپا گسترش یافت. کلیسای سن سرنین در تولوز فرانسه، که بین سالهای 1070 تا 1120 ساخته شده، نمونهای خوب از این معماری گذار است، با اپس گنبدی بیزانسی و گنبدی شبیه به گوتیک که به آن افزوده شده است. نقشهکشی ساختمان به شکل صلیب لاتینی است، که دوباره شبیه به گوتیک است، با یک محراب بلند و برجی در محل تقاطع صلیب. کلیسای سن سرنین که از سنگ و آجر ساخته شده، در مسیر زیارتی به سانتیاگو د کامپوستلا قرار دارد.
۱۱۰۰ تا ۱۴۵۰ میلادی — گوتیک
کلیسای گوتیک نوتردام دِ پاریس ، فرانسه.
اوایل قرن 12 میلادی، روشهای جدید ساختوساز باعث شد که کلیساها و سایر ساختمانهای بزرگ بتوانند به ارتفاعات جدیدی دست یابند. معماری گوتیک با ویژگیهایی مشخص میشد که به پشتیبانی از معماری بلندتر و ظریفتر کمک میکردند— نوآوریهایی مانند طاقهای نوکدار، طاقهای معلق (فلایینگ باترسس)، و گنبدهای دندانهدار. علاوه بر این، شیشههای رنگی پیچیده جای دیوارهایی را گرفتند که دیگر برای پشتیبانی از سقفهای بلند استفاده نمیشدند. گارگویلها و دیگر مجسمهسازیها نیز عملکردهای عملی و تزئینی داشتند.
بسیاری از معروفترین مکانهای مذهبی جهان متعلق به این دوره از تاریخ معماری هستند، از جمله کلیسای جامع شارتر و کلیسای نوتردام پاریس در فرانسه و کلیسای سنت پاتریک دوبلین و صومعه آدار در ایرلند.
معماری گوتیک عمدتاً در فرانسه آغاز شد، جایی که سازندگان شروع به تطبیق سبک رمانسک پیشین کردند. همچنین سازندگان تحت تأثیر طاقهای نوکدار و سنگکاریهای پیچیده معماری موریش در اسپانیا قرار گرفتند. یکی از اولین ساختمانهای گوتیک، راهرو صومعه سن دنی در فرانسه بود که بین سالهای 1140 و 1144 ساخته شد.
در ابتدا، معماری گوتیک به نام «سبک فرانسوی» شناخته میشد. در دوران رنسانس، پس از آنکه سبک فرانسوی از مد افتاد، هنرمندان آن را مسخره کردند. آنها واژه «گوتیک» را به کار بردند تا نشان دهند که ساختمانهای به سبک فرانسوی کارهای خام و ابتدایی بربرهای آلمانی (گوتها) هستند. اگرچه این برچسب دقیق نبود، اما نام گوتیک باقی ماند.
در حالی که سازندگان در حال ساخت کلیساهای جامع بزرگ گوتیک در اروپا بودند، نقاشان و مجسمهسازان در شمال ایتالیا در حال جدا شدن از سبکهای سختگیرانه قرون وسطی و پایهگذاری رنسانس بودند. تاریخنگاران هنر دوره بین 1200 تا 1400 را به عنوان رنسانس اولیه یا پروتو-رنسانس در تاریخ هنر مینامند.
علاقه به معماری گوتیک قرون وسطی در قرون 19 و 20 دوباره زنده شد. معماران در اروپا و ایالات متحده ساختمانها و خانههای خصوصی بزرگی طراحی کردند که از کلیساهای جامع قرون وسطی اروپا تقلید میکردند. اگر ساختمانی به سبک گوتیک باشد و ویژگیها و عناصر گوتیک را داشته باشد، اما در قرن 19 یا بعدتر ساخته شده باشد، سبک آن «احیای گوتیک» (Gothic Revival) است.
۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ میلادی — رنسانس
ویلای روتوندا (ویلا آلمریکو-کاپرا)، نزدیک ونیز، ایتالیا، ۱۵۶۶-۱۵۹۰، اثر آندره پالادیو.
بازگشت به ایدههای کلاسیک دورهای از “آگاهی دوباره” را در ایتالیا، فرانسه و انگلستان آغاز کرد. در دوران رنسانس، معماران و سازندگان از ساختمانهای دقیقا متناسب و متوازن یونان و روم باستان الهام گرفتند. اندره پالادیو، استاد رنسانس ایتالیایی، با طراحی ویلاهای زیبا و کاملاً متقارن مانند ویلا روتندا نزدیک ونیز، ایتالیا، شور و شوقی برای معماری کلاسیک به پا کرد.
بیش از 1500 سال پس از آنکه معمار رومی ویتروویوس کتاب مهم خود را نوشت، معمار رنسانس جاکومو دِا وینیولا ایدههای ویتروویوس را شرح داد. کتاب «پنج اصل معماری» او که در سال 1563 منتشر شد، به راهنمایی برای سازندگان در سراسر غرب اروپا تبدیل شد. در سال 1570، اندره پالادیو با استفاده از فناوری جدید حروف چاپی متحرک، کتاب «I Quattro Libri dell’ Architettura» یا «چهار کتاب معماری» را منتشر کرد. در این کتاب، پالادیو نشان داد که چگونه اصول کلاسیک میتوانند نه تنها برای معابد بزرگ، بلکه برای ویلاهای خصوصی نیز به کار گرفته شوند.
ایدههای پالادیو تقلیدی از ترتیب کلاسیک معماری نبودند، بلکه طراحیهای او به سبک طراحیهای باستانی انجام شده بودند. آثار استادان رنسانس در سراسر اروپا پخش شد و مدتها پس از پایان این دوره، معماران در دنیای غرب از معماری زیبا و متناسب این دوره الهام میگرفتند. در ایالات متحده، طراحیهای وابسته به این دوره “نئوکلاسیک” نامیده شدهاند.
۱۶۰۰ تا ۱۸۳۰ میلادی — باروک
کاخ باروک ورسای در فرانسه.
اوایل دهه 1600 میلادی، سبک معماری جدیدی به نام باروک با تزئینات پیچیده و باشکوه به ساختمانها اضافه شد. سبک باروک با اشکال پیچیده، تزئینات پر زرق و برق، نقاشیهای باشکوه و تضادهای جسورانه شناخته میشود.
در ایتالیا، سبک باروک در کلیساهای باشکوه و دراماتیک با اشکال نامنظم و تزئینات پر زرق و برق منعکس شده است. در فرانسه، سبک باروک با تزئینات فراوان با اعتدال کلاسیک ترکیب میشود. اشرافزادگان روسی تحت تأثیر کاخ ورسای در فرانسه قرار گرفتند و ایدههای باروک را در ساخت سنت پترزبورگ گنجاندند. عناصر پیچیده سبک باروک در سرتاسر اروپا یافت میشود.
معماری تنها یکی از مظاهر سبک باروک بود. در موسیقی، نامهای مشهوری مانند باخ، هندل و ویوالدی شناخته میشوند. در دنیای هنر، کاراواجو، برنینی، روبنس، رمبرانت، ورمیر و ولاسکز به یاد میآیند. مخترعان و دانشمندان مشهور آن دوره شامل بلیز پاسکال و آیزاک نیوتن هستند.
۱۶۵۰ تا ۱۷۹۰ میلادی — روکوکو
کاخ کاترین نزدیک سن پترزبورگ، روسیه.
در آخرین مرحله از دوره باروک، سازندگان ساختمانهای سفید و زیبا با منحنیهای نرم و روان ساختند. هنر و معماری روکوکو با طراحیهای تزئینی ظریف که شامل پیچوخمها، گیاهان پیچخورده، اشکال صدف و الگوهای هندسی لطیف است، شناخته میشود.
معماران روکوکو ایدههای باروک را با لمسی سبکتر و ظریفتر به کار بردند. در واقع، برخی از تاریخنگاران پیشنهاد میدهند که روکوکو فقط یک مرحله بعدی از دوره باروک است.
معماران این دوره شامل استادان بزرگ گچبری باواریایی مانند دومینیکوس زیمرمن هستند که کلیسای زیارتی ویس (Pilgrimage Church of Wies) که در سال 1750 ساخته شد، یکی از آثار ثبتشده در فهرست میراث جهانی یونسکو است.
۱۷۳۰ تا ۱۹۲۵ میلادی — نئوکلاسیک
کاخ کنگره ایالات متحده در واشنگتن، دی.سی معمار کاپیتول
تا قرن 1700 میلادی، معماران اروپایی از سبکهای پیچیده باروک و روکوکو فاصله گرفتند و به سمت رویکردهای نئوکلاسیک محدودتر روی آوردند. معماری نئوکلاسیک، که منظم و متقارن بود، بازتابی از بیداری فکری در میان طبقات متوسط و بالای اروپا در دوران روشنگری بود. سبکهای تزئینی باروک و روکوکو از مد افتادند، زیرا معماران برای طبقه متوسط رو به رشد به اعتراض و رد تجملات طبقه حاکم پرداختند. انقلابهای فرانسه و آمریکا طراحی را به ایدههای کلاسیک بازگرداند—از جمله برابری و دموکراسی—که نماد تمدنهای یونان و روم باستان بودند. علاقه شدید به ایدههای معمار رنسانس، آندره پالادیو، الهامبخش بازگشت به اشکال کلاسیک در اروپا، بریتانیا و ایالات متحده شد. این ساختمانها طبق اصول کلاسیک متناسب و با جزئیاتی از یونان و روم باستان طراحی شدند.
در اواخر قرن 1700 و اوایل قرن 1800، ایالات متحده تازه تأسیس از ایدههای کلاسیک برای ساخت ساختمانهای بزرگ دولتی و مجموعهای از خانههای خصوصی کوچک استفاده کرد.
۱۸۹۰ تا ۱۹۱۴ میلادی — آرت نوو
هتل لوتیتیا در پاریس، فرانسه، ۱۹۱۰.
معروف به “سبک نو” در فرانسه، آرت نوو ابتدا در پارچهها و طراحی گرافیک ابراز شد. این سبک در دهه 1890 به معماری و مبلمان گسترش یافت، به عنوان یک اعتراض به صنعتیشدن که توجه مردم را به اشکال طبیعی و دستسازهای شخصی در جنبش هنر و صنعت معطوف کرد. ساختمانهای آرت نوو اغلب دارای اشکال نامتقارن، طاقها و سطوح تزئینی مشابه هنر ژاپنی با طراحیهای منحنی و گیاهی و موزاییکهای پیچیده هستند. این دوره اغلب با آرت دکو اشتباه گرفته میشود، که ظاهری کاملاً متفاوت و منشأ فلسفی متفاوتی دارد.
شایان ذکر است که نام آرت نوو فرانسوی است، اما فلسفه آن—که تا حدی توسط ایدههای ویلیام موریس و نوشتههای جان راسکین گسترش یافت—موجب ظهور جنبشهای مشابه در سراسر اروپا شد. در آلمان این سبک “یوگندستیل” (Jugendstil) نامیده میشد؛ در اتریش به آن “سکسیونستیل” (Sezessionsstil) گفته میشد؛ در اسپانیا “مدرنismo” نام داشت که پیشبینیکننده یا آغازگر دوران مدرن است. گفته میشود که آثار معمار اسپانیایی آنتونی گائودی (1852–1926) تحت تأثیر آرت نوو یا مدرنيسمو قرار داشته و گائودی اغلب به عنوان یکی از اولین معماران مدرن شناخته میشود
۱۸۹۵ تا ۱۹۲۵ میلادی — بئو آرتس
اپرای پاریس توسط معمار شارل گارنیه پاریس، فرانسه.
معماری بئو آرتس که به عنوان کلاسیکگرایی بئو آرتس، کلاسیکگرایی آکادمیک یا احیای کلاسیک نیز شناخته میشود، با ویژگیهایی همچون نظم، تقارن، طراحی رسمی، عظمت و تزئینات پیچیده شناخته میشود.
ترکیب معماری کلاسیک یونان و روم با ایدههای رنسانسی، معماری بئو آرتس سبکی محبوب برای ساختمانهای عمومی بزرگ و کاخهای مجلل بود.
۱۹۰۵ تا ۱۹۳۰ میلادی — نئوگوتیک
برج تریبون نئوگوتیک در شیکاگو، ساخته شده در سال ۱۹۲۴.
در اوایل قرن بیستم، ایدههای گوتیک قرون وسطی به ساختمانهای مدرن، شامل خانههای خصوصی و نوع جدید معماری به نام آسمانخراشها، اعمال شدند.
احیای گوتیک، سبکی ویکتوریایی بود که از کلیساهای گوتیک و سایر معماریهای قرون وسطی الهام گرفته شده بود. طراحی خانههای احیای گوتیک در دهه 1700 در بریتانیا آغاز شد، زمانی که سر هوراس والپول تصمیم گرفت خانه خود، استروبری هیل، را بازسازی کند. در اوایل قرن بیستم، ایدههای احیای گوتیک به آسمانخراشهای مدرن اعمال شد که اغلب به آنها نئو-گوتیک گفته میشود. آسمانخراشهای نئو-گوتیک معمولاً دارای خطوط عمودی قوی و احساس ارتفاع زیاد هستند؛ پنجرههای طاقی و نوکدار با نقوش تزئینی؛ گارگویلها و سایر حکاکیهای قرون وسطی؛ و برجکها.
برج شیکاگو تریبون (1924) نمونه خوبی از معماری نئو-گوتیک است. معماران ریموند هود و جان هاولز از میان بسیاری از معماران دیگر برای طراحی این ساختمان انتخاب شدند. طراحی نئو-گوتیک آنها ممکن است برای داوران جذاب بوده باشد زیرا رویکردی محافظهکارانه (که برخی منتقدان آن را “واگرا” خواندهاند) را نشان میدهد. نمای برج تریبون با سنگهایی پوشانده شده است که از ساختمانهای بزرگ سراسر جهان جمعآوری شدهاند. سایر ساختمانهای نئو-گوتیک شامل طراحی کاس گیلبرت برای ساختمان وولورث در نیویورک هستند.
۱۹۲۵ تا ۱۹۳۷ میلادی — آرت دکو
ساختمان کرایسلر آرت دکو در نیویورک سیتی.
با فرمهای روان و طراحیهای زیگورات، معماری آرت دکو هم به عصر ماشین و هم به دورانهای باستانی اشاره داشت. الگوهای زیگزاگ و خطوط عمودی در ساختمانهای آرت دکو دوران جاز تأثیرات دراماتیکی ایجاد میکنند. جالب اینجاست که بسیاری از نقوش آرت دکو از معماری مصر باستان الهام گرفته شده است.
سبک آرت دکو از منابع متعددی تکامل یافت. اشکال سخت و محکم مدرسه باهاوس مدرن و طراحیهای سادهشده تکنولوژی مدرن با الگوها و نمادهایی از شرق دور، یونان و روم کلاسیک، آفریقا، مصر باستان، خاورمیانه، هند، و فرهنگهای مایا و آزتک ترکیب شدند.
ساختمانهای آرت دکو دارای ویژگیهای زیادی هستند: اشکال مکعبی؛ طراحیهای زیگورات و هرمهای طبقهدار که هر طبقه کوچکتر از طبقه زیرین خود است؛ گروهبندیهای پیچیدهای از مستطیلها یا ذوزنقهها؛ نوارهای رنگی؛ طرحهای زیگزاگ مانند رعد و برق؛ حس قوی خط؛ و توهم ستونها.
تا دهه 1930، آرت دکو به سبک سادهتر و شناختهشدهتری به نام استریملاین مودرن (Streamlined Moderne) یا آرت مودرن تبدیل شد. تأکید بیشتر بر فرمهای روان و منحنی و خطوط افقی بلند بود. این ساختمانها دیگر شامل طراحیهای زیگزاگ یا رنگی که در معماری آرت دکو اولیه یافت میشدند، نبودند.
برخی از مشهورترین ساختمانهای آرت دکو تبدیل به مقاصد گردشگری در نیویورک شدهاند—ساختمان امپایر استیت و رادیو سیتی موزیک هال ممکن است مشهورترین آنها باشند. ساختمان کرایسلر1930 در نیویورک یکی از اولین ساختمانهایی بود که از فولاد ضد زنگ روی سطحی بزرگ و نمایان استفاده کرده بود. معمار آن، ویلیام ون آلن، از تکنولوژی ماشینآلات برای جزئیات تزئینی روی ساختمان چریسلر الهام گرفت: تزئیناتی مانند سر تزئینی عقاب، قاب چرخها و تصاویر انتزاعی از خودروها.
۱۹۰۰ تا به امروز — سبکهای مدرن
غرفه
، بریتانیا.
قرنهای 20 و 21 شاهد تغییرات چشمگیر و تنوع شگفتانگیزی بودهاند. سبکهای مدرن آمده و رفتهاند و همچنان در حال تکامل هستند. روندهای مدرن امروزی شامل آرت مودرن، مدرسه باوهاوس که توسط والتر گروپیوس ابداع شد، دکونستراکتیویسم، فرمالیسم، براتالیسم و ساختارگرایی میباشند.
مدرنیسم تنها یک سبک دیگر نیست—بلکه روشی جدید برای تفکر است. معماری مدرن بر عملکرد تأکید دارد. این سبک تلاش میکند نیازهای خاصی را برآورده کند تا اینکه بخواهد طبیعت را تقلید کند. ریشههای مدرنیسم ممکن است در کارهای برتلود لوبرکین (1901–1990)، معمار روسی که به لندن مهاجرت کرد و گروهی به نام تکتون تأسیس کرد، یافت شود. معماران تکتون به استفاده از روشهای علمی و تحلیلی در طراحی اعتقاد داشتند. ساختمانهای ساده آنها برخلاف انتظارات بودند و اغلب به نظر میرسید که گرانش را به چالش میکشند.
کارهای اریک مندلسون (1887–1953)، معمار آلمانی متولد لهستان، نیز حرکت مدرنیستی را پیش برد. مندلسون و معمار روسیتبار انگلیسی سرگئی چرمایف (1900–1996) برنده مسابقه طراحی پاولیون دِ لا وِر در بریتانیا شدند. این تالار عمومی ساحلی که در سال 1935 ساخته شد، به نامهای استریملاین مودرن و بینالمللی شناخته شده است، اما قطعاً یکی از اولین ساختمانهای مدرن است که ساخته و بازسازی شده و زیبایی اصلی خود را در طول سالها حفظ کرده است.
معماری مدرن میتواند چندین ایدهی سبکشناسی را بیان کند، از جمله ابرازگرایی و ساختارگرایی. در دهههای آخر قرن 20، طراحان علیه مدرنیسم منطقی شورش کردند و انواع سبکهای پستمدرن تکامل یافتند.
معماری مدرن عموماً تزیینات کمی یا هیچ تزیینی ندارد و معمولاً از قطعات پیشساخته یا کارخانهای ساخته میشود. طراحی بر عملکرد تأکید دارد و مواد ساختوساز دستساز معمولاً شامل شیشه، فلز و بتن هستند. از نظر فلسفی، معماران مدرن علیه سبکهای سنتی شورش میکنند. برای مثالهایی از مدرنیسم در معماری، میتوان به آثار رم کولهاس، آی.ام. پی، لوکوربوزیه، فیلیپ جانسون و میز فن در روهه اشاره کرد.
1972 تا به امروز— پستمدرنیسم
“معماری پستمدرن در 220 Celebration Place، Celebration، فلوریدا.
واکنش به رویکردهای مدرنیستی باعث ظهور ساختمانهای جدیدی شد که جزئیات تاریخی و موتیفهای آشنا را دوباره اختراع کردند. اگر به این جنبشهای معماری دقت کنید، احتمالاً ایدههایی را خواهید یافت که به دوران کلاسیک و باستانی برمیگردند.
معماری پستمدرن از جنبش مدرنیسم تکامل یافت، اما با بسیاری از ایدههای مدرنیستی در تضاد است. با ترکیب ایدههای جدید و فرمهای سنتی، ساختمانهای پستمدرن ممکن است شوکهکننده، غافلگیرکننده و حتی سرگرمکننده باشند. اشکال و جزئیات آشنا به شیوههای غیرمنتظرهای استفاده میشوند. ساختمانها ممکن است نمادهایی را برای بیان بیانیهای خاص یا صرفاً برای لذت بردن بیننده به کار ببرند.
دفتر مرکزی AT&T طراحی فیلیپ جانسون اغلب به عنوان نمونهای از پستمدرنیسم ذکر میشود. مانند بسیاری از ساختمانها در سبک بینالمللی، آسمانخراش یک نمای کلاسیک و صاف دارد. اما در بالای آن یک سرپوش بزرگ “چیپندیل” قرار دارد. طراحی جانسون برای تالار شهر در Celebration، فلوریدا نیز با ستونهایی که در مقابل یک ساختمان عمومی قرار دارند، به طور بازیگوشانهای افراطی است.
معماران معروف پستمدرن شامل رابرت ونتوری و دنیس اسکات براون؛ مایکل گریوز؛ و فیلیپ جانسون بازیگوش هستند که به خاطر تمسخر مدرنیسم شناخته میشود.
ایدههای کلیدی پستمدرنیسم در دو کتاب مهم از رابرت ونتوری آمده است. در کتاب پیشگامانهاش در سال 1966، Complexity and Contradiction in Architecture، ونتوری به چالش کشیدن مدرنیسم پرداخت و ترکیب سبکهای تاریخی در شهرهای بزرگ مانند رم را ستایش کرد. Learning from Las Vegas که زیرعنوان آن “نمادگرایی فراموششده فرم معماری” است، زمانی به یک کلاسیک پستمدرن تبدیل شد که ونتوری بیلبوردهای “مزخرف” خیابان لاسوگاس را نمادهایی برای معماری جدید دانست. این کتاب در سال 1972 منتشر شد و توسط رابرت ونتوری، استیون ایزنور و دنیس اسکات براون نوشته شد.
1997 تا کنون — نئو-مدرنیسم و پارامتریسم
“Heydar Aliyev Centre” اثر زاها حدید، ۲۰۱۲، باکو، آذربایجان.
در طول تاریخ، طراحی خانهها تحت تأثیر «معماری روز» قرار گرفتهاند. در آیندهای نه چندان دور، با کاهش هزینههای کامپیوتر و تغییر روشهای شرکتهای ساختمانی، صاحبان خانه و سازندگان قادر خواهند بود طراحیهای شگفتانگیزی خلق کنند. برخی به معماری امروزی نئو-مدرنیسم میگویند. برخی آن را پارامتریسم مینامند، اما نام طراحی مبتنی بر کامپیوتر هنوز مشخص نیست.
نئو-مدرنیسم چگونه آغاز شد؟ شاید با طراحیهای مجسمهگونه فرانک گهری، بهویژه موفقیت موزه گوگنهایم در بیلبائو، اسپانیا در سال 1997. شاید با معمارانی که با اشیاء بزرگ دودویی—معماری BLOB—آزمایش کردند. اما ممکن است بگویید که طراحی آزاد به زمانهای پیش از تاریخ بازمیگردد. فقط کافی است به طراحی مجتمع تفریحی مارینا بی سندز در سنگاپور اثر موشه صفدی در سال 2011 نگاه کنید: این طراحی دقیقاً شبیه استونهنج است