لودویگ میس فان در روهه (متولد ۲۷ مارس ۱۸۸۶ در آخن، آلمان – درگذشته ۱۷ اوت ۱۹۶۹ در شیکاگو، ایالات متحده آمریکا) معمار آلمانی-آمریکایی بود که فرم‌های مستطیلی او، که با سادگی شیک ساخته شده بودند، نماد سبک بین‌المللی معماری به شمار می‌رفت.
آموزش و تأثیرات اولیه
لودویگ میس (او پس از آن که به‌عنوان یک معمار شناخته شد، نام مادرش، “فان در روهه”، را به نام خود اضافه کرد) پسر یک بناکار بود که صاحب یک کارگاه سنگ‌بری کوچک بود. میس در کارگاه پدرش به او کمک می‌کرد اما هرگز آموزش رسمی معماری را دریافت نکرد. در سن ۱۵ سالگی، میس به‌عنوان کارآموز در دفاتر معماری مختلف در آخن شروع به کار کرد، جایی که در آن برای تزئینات معماری، طرح‌هایی می‌کشید که بعدها به‌عنوان دکورهای گچی در ساختمان‌ها استفاده می‌شد. این کار به میس مهارت‌های نقاشی خطی را می‌آموخت که او از آن‌ها برای تهیه برخی از بهترین رندرهای معماری زمان خود بهره می‌برد.
در سال ۱۹۰۵، وقتی ۱۹ ساله بود، میس به یک معمار در برلین پیوست، اما به زودی کار خود را رها کرد و به‌عنوان کارآموز در دفتر برونو پائول، یک طراح مبلمان برجسته که در سبک آرت نوو فعالیت می‌کرد، شروع به کار کرد. دو سال بعد، او اولین پروژه خود را که یک خانه حومه‌ای سنتی بود، دریافت کرد. اجرای کامل آن خانه به‌قدری تحسین‌برانگیز بود که پیتر برهنس، معمار برجسته آن زمان آلمان، به میس پیشنهاد کار در دفتر خود را داد. در این زمان، والتر گروپیوس و لوکوربوزیه نیز در حال آغاز فعالیت خود بودند.
برهنس یکی از اعضای برجسته “ورکبوند آلمان” بود، گروهی از هنرمندان و صنعتگران که بر تلاقی هنر و فناوری تأکید داشتند. از طریق برهنس، میس ارتباطات زیادی با این انجمن برقرار کرد. اعضای ورکبوند تصویری از طراحی نوین برای عصر صنعتی به‌وجود آورده بودند که در آن، تولیدات ماشینی و ساختمان‌ها باید فرم و معنای جدیدی پیدا کنند. این ایده‌ها حرکت “مدرن” در معماری را به‌وجود آوردند که در نهایت به سبک بین‌المللی معماری مدرن انجامید.
در برلین، میس تحت تأثیر برهنس قرار گرفت که در تلاش بود فرم‌های نئوکلاسیک ساده و جسورانه معمار آلمانی قرن نوزدهم، کارل فردریش شینکل، را تقلید کند. شینکل به‌عنوان تأثیرگذارترین فرد در جستجوی میس برای ایجاد معماری ای جهانی و یکپارچه در نظر گرفته می‌شد. یکی دیگر از تأثیرات مهم بر میس، هنریک پترس برلاگه، معمار پیشروی هلندی بود که میس در سال ۱۹۱۱ با او ملاقات کرد. کارهای برلاگه، به‌ویژه علاقه میس به استفاده از آجر، و فلسفه‌اش در مورد “صداقت معماری” و “صداقت ساختاری” تأثیر زیادی بر میس گذاشت.
دوران پس از جنگ جهانی اول
در جریان جنگ جهانی اول، میس به‌عنوان سرباز در بالکان خدمت کرد و در ساخت پل‌ها و جاده‌ها مشارکت داشت. پس از بازگشت به برلین در سال ۱۹۱۸، سقوط سلطنت آلمان و تأسیس جمهوری وایمار موجب انفجار خلاقیت در میان هنرمندان و معماران مدرن شد. معماری، نقاشی و مجسمه‌سازی به‌طور هم‌زمان در حال حرکت به‌سمت اشکال جدیدی از بیان هنری بودند و از نظر میس، این دوران نوید آغاز یک فرهنگ جهانی جدید را می‌داد. میس در چندین گروه معماری مدرن فعالیت می‌کرد و نمایشگاه‌های متعددی برگزار کرد، اما در آن زمان چیزی برای ساختن نداشت.
بزرگ‌ترین پروژه‌ای که میس در این دوران داشت، یک یادمان اکسپرسیونیستی برای رهبران کمونیست کشته‌شده، کارل لیبکنخت و روزا لوکزامبورگ بود که در سال ۱۹۲۶ افتتاح شد، اما این ساختمان توسط نازی‌ها تخریب شد.
مهم‌ترین آثار این دوران میس، طرح‌های نظری او بود که عمدتاً به‌صورت نقاشی‌ها و طرح‌هایی که اکنون در موزه هنرهای مدرن نیویورک نگهداری می‌شود، به یادگار مانده‌اند. طرح ساختمان اداری فریدریش‌اشتراسه (۱۹۱۹) یکی از اولین پیشنهادات برای یک ساختمان تمام استیل و شیشه‌ای بود که اصل “ساختار و پوسته” میس را معرفی کرد. طرح “آسمان‌خراش شیشه‌ای” (۱۹۲۱) این ایده را در آسمان‌خراشی شیشه‌ای به کار گرفت که نمای شفاف آن ساختار فولادی زیرین را به نمایش می‌گذاشت. طراحی‌های دیگر او نیز به بررسی امکانات استفاده از بتن، آجر، فرم‌های دِاستایل و مفاهیم فرانک لوید رایت پرداخته بود.
این تأثیرات در اولین نمایشگاه پس از جنگ جهانی اول در وِیسنهوف نزدیک اشتوتگارت در سال ۱۹۲۷ نمایان شد. این نمایشگاه به‌عنوان یک پروژه مسکونی توسط میس طراحی شده بود و شامل ۳۳ واحد مسکونی بود که توسط معماران مدرن برجسته‌ای همچون لوکوربوزیه و میس طراحی شده بود. نمایشگاه ویسنهوف به‌ویژه نشان‌دهنده هم‌گرایی گروه‌های مختلف معماری پس از جنگ بود و سبک بین‌المللی معماری به‌طور رسمی به‌وجود آمد. باوجود اینکه این نمایشگاه موفقیت مردمی نداشت، اما از لحاظ انتقادی موفق بود و بسیاری از معماران برجسته اروپایی شروع به سفارش خانه‌های مدرن، مانند خانه توگندهات میس (۱۹۳۰) در برنو، جمهوری چک کردند.
آثار برجسته و دوره بعد از جنگ جهانی دوم
یکی از مهم‌ترین آثار اجرا شده میس در این دوران، سالن آلمانی (پاسیوان بارسلونا) بود که برای نمایشگاه بین‌المللی بارسلونا در سال ۱۹۲۹ طراحی شد. این بنا شامل فضایی عالی بر روی یک سکوی تراورتنی ۵۳.۶ در ۱۷ متر بود که بخشی از آن زیر سقفی نازک و بخشی دیگر در فضای باز قرار داشت و توسط ستون‌های فولادی کرومیزه پشتیبانی می‌شد. دیوارها از سنگ‌های انیکس عسل رنگ، مرمر سبز تینیا و شیشه مات ساخته شده بود و تنها شامل استخر و چند صندلی که میس برای سالن طراحی کرده بود، بود. این صندلی‌ها، که صندلی‌های بارسلونا شناخته می‌شوند، به‌عنوان یک کلاسیک فوری در طراحی مبلمان قرن بیستم شناخته شدند.
دوران زندگی در ایالات متحده آمریکا و تأثیر جهانی
در سال ۱۹۳۷، پس از کار روی پروژه‌هایی که بیشتر هیچ‌گاه ساخته نشدند، میس به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد. در اینجا، او به‌عنوان رئیس دانشکده معماری در مؤسسه فناوری آرمور شیکاگو منصوب شد. این مؤسسه در طول بیست سال آینده به یکی از مراکز برجسته معماری جهان تبدیل شد، در حالی که میس نیز در طراحی ساختمان‌های دانشگاه نقش اساسی داشت. از جمله پروژه‌های مهم میس در ایالات متحده می‌توان به ساختمان‌های مرتفعی چون “آپارتمان پرومونتوری” (۱۹۴۹)، “آپارتمان‌های دریاچه شور” (۱۹۴۹–۵۱) و “ساختمان سیگرام” (۱۹۵۶–۵۸) در نیویورک اشاره کرد که همه آن‌ها نمونه‌های بارز اصل معروف “کمتر بیشتر است” میس هستند. این بناها، با استفاده از فولاد و شیشه، نشان‌دهنده نگرش میس به ساده‌گرایی و توجه دقیق به جزئیات هستند.
در سال ۱۹۶۸، میس همچنان به طراحی ساختمان‌هایی با زیبایی بی‌نظیر ادامه داد، از جمله گالری قرن بیستم در برلین که در سال ۱۹۶۸ افتتاح شد و بعداً به گالری ملی جدید تغییر نام یافت. میس، که به بیماری آرتریت مبتلا بود، تا زمان مرگش در ۱۹۶۹ در شیکاگو زندگی کرد.
تأثیر میس فان در روهه در معماری مدرن امروزی همچنان مشهود است و آثار او به‌عنوان نمونه‌هایی از زیبایی‌شناسی و فلسفه‌های معمارانه تأثیرگذار باقی مانده‌اند.
برخی از مهم‌ترین و مطرح‌ترین آثار او:
۱. پاویون بارسلونا (Barcelona Pavilion) – ۱۹۲۹
این بنا برای نمایشگاه بین‌المللی بارسلونا طراحی شد و یکی از نمادهای اصلی معماری مدرن است. فضای داخلی ساده و شفاف با استفاده از مواد لوکسی مانند سنگ انیکس و مرمر، آن را به یکی از آثار مهم میس تبدیل کرده است. این پروژه به‌ویژه برای معرفی صندلی‌های مشهور “بارسلونا” معروف است.
۲. خانه توگندهات (Tugendhat House) – ۱۹۳۰
این خانه در برنو، جمهوری چک واقع شده و یکی از مهم‌ترین آثار معماری مدرن است. طراحی آن با استفاده از شیشه، فولاد و بتن و با تمرکز بر فضاهای باز و متصل به هم، نمونه‌ای برجسته از سبک بین‌المللی به‌شمار می‌رود.
۳. ساختمان سیگرام (Seagram Building) – ۱۹۵۶–۱۹۵۸
این ساختمان در نیویورک و به‌طور مشترک با فیلیپ جانسون طراحی شد. نمای شیشه‌ای و فلزی آن، به‌ویژه با توجه به ساختار بیرونی فولادی، یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های معماری مدرن در اواسط قرن بیستم است. این بنا به‌عنوان یک نماد از معماری مدرن و مفاهیم سبک بین‌المللی شناخته می‌شود.
۴. آپارتمان‌های دریاچه شور (Lake Shore Drive Apartments) – ۱۹۴۹–۱۹۵۱
این مجموعه آپارتمانی در شیکاگو قرار دارد و از نخستین ساختمان‌های مسکونی با ساختار فولادی و نمای شیشه‌ای در آمریکا است. طراحی مینیمالیستی آن و استفاده از ساختار فولادی، آن را به یکی از مهم‌ترین آثار معماری مدرن تبدیل کرده است.
۵. خانه فارنزوورث (Farnsworth House) – ۱۹۵۱
این خانه در پلانوی ایلینوی طراحی شده و یکی از مشهورترین خانه‌های مدرن در جهان است. خانه فارنزوورث با استفاده از سازه فولادی و شیشه، حس سبکی و پیوستگی با طبیعت را ایجاد می‌کند و نمونه‌ای از طراحی ساده و شفاف میس است.
۶. مرکز فدرال شیکاگو (Federal Center) – ۱۹۶۴
این مجموعه در شیکاگو شامل چندین ساختمان دولتی است و طراحی آن با استفاده از فولاد، شیشه و آجر، تداوم سبک میس در معماری مدرن را نشان می‌دهد.
۷. گالری ملی جدید (New National Gallery) – ۱۹۶۸
این بنا در برلین قرار دارد و یکی از آخرین پروژه‌های مهم میس بود. گالری ملی جدید با استفاده از سازه فلزی و فضای باز، یکی از آثار برجسته معماری مدرن است.
