توضیحات پروژه ( متن ترجمه شده از انگلیسی )
ساختمان جدید خانه بندر آنتورپ (Port House) با بازسازی، نوسازی و گسترش یک ایستگاه آتش‌نشانی متروکه، به مقر جدید اداره بندر تبدیل شده است. این پروژه ۵۰۰ کارمند بندر را که پیش‌تر در ساختمان‌های مختلفی در سطح شهر پراکنده بودند، گرد هم می‌آورد.
با داشتن ۱۲ کیلومتر اسکله، بندر آنتورپ به‌عنوان دومین بندر بزرگ اروپا شناخته می‌شود. این بندر سالانه به ۱۵ هزار کشتی تجاری اقیانوسی و ۶۰ هزار بارج داخلی خدمات ارائه می‌دهد.
آنتورپ ۲۶ درصد از محموله‌های کانتینری اروپا را جابه‌جا می‌کند و بیش از ۲۰۰ میلیون تُن کالا را از طریق کشتی‌های اقیانوس‌پیما حمل می‌کند. این بندر اشتغال مستقیم بیش از ۶۰ هزار نفر را فراهم کرده که از این تعداد، بیش از ۸ هزار نفر کارگران بندری هستند. علاوه بر این، بندر آنتورپ حدود ۱۵۰ هزار شغل غیرمستقیم را نیز ایجاد کرده و برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای توسعه آتی دارد تا پاسخگوی رشد و پیشرفت قاره اروپا در قرن آینده باشد.
در سال ۲۰۰۷، زمانی که دفاتر قدیمی بندر که در دهه ۱۹۹۰ ساخته شده بودند، دیگر فضای کافی برای فعالیت‌های بندر نداشتند، تصمیم گرفته شد که مکان جدیدی برای تجمیع خدمات فنی و اداری بندر فراهم شود. این تصمیم به معنای ایجاد فضایی جدید و پایدار برای حدود ۵۰۰ کارمند بود تا در محیطی آینده‌نگر و مطابق با ارزش‌های بندر، فعالیت کنند.
انتخاب مکان برای دفتر مرکزی جدید
جزیره مکزیک (Mexico Island) در اسکله کاتندیک (Kattendijk Dock) در اسکله ۶۳ به عنوان مکان جدید دفتر مرکزی انتخاب شد. این مکان که در مرز بین شهر و بندر وسیع آن واقع شده، امتیازات پایداری قابل‌توجهی در فرآیند ساخت‌وساز ارائه می‌دهد؛ به‌طوری‌که امکان حمل مصالح ساختمانی از طریق آب را فراهم می‌کند، که این موضوع با اهداف زیست‌محیطی بندر همسو است.
با احداث یک ایستگاه آتش‌نشانی جدید برای پاسخگویی به نیازهای توسعه بندر، ساختمان قدیمی ایستگاه آتش‌نشانی در این محل که نمونه‌ای از معماری خانه‌های هانزایی (Hanseatic) بود، دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. به همین دلیل، تصمیم گرفته شد کاربری این ساختمان تغییر کند تا از تخریب آن جلوگیری شود. از این رو، ساختمان ایستگاه آتش‌نشانی قدیمی باید در طراحی پروژه جدید ادغام می‌شد.
دولت فلاندر (Flemish Government)، به همراه مقامات شهری و بندری، مسابقه‌ای معماری را برای طراحی ساختمان جدید برگزار کردند.
طراحی دفتر مرکزی جدید توسط معماران زاها حدید
طرحی که توسط دفتر معماری زاها حدید (Zaha Hadid Architects) ارائه شد، بر پایه تحقیقات تاریخی دقیق و بررسی‌های جامع در مورد سایت و ساختمان موجود شکل گرفته است.
مارک ون پیل (Marc Van Peel)، رئیس بندر آنتورپ، اظهار داشت:
«تنها یک قانون در مسابقه معماری وجود داشت؛ اینکه ساختمان اصلی باید حفظ شود. هیچ محدودیتی در مورد نحوه استقرار ساختمان جدید اعمال نشده بود. هیئت داوران شگفت‌زده شد که هر پنج نامزد نهایی، تصمیم گرفتند ساختاری مدرن را بالای ساختمان قدیمی طراحی کنند. همه آن‌ها ترکیبی از قدیم و جدید را به نمایش گذاشتند، اما طرح معماران زاها حدید، درخشان‌ترین بود.»
با همکاری Origin، که یک شرکت معتبر در زمینه مرمت و بازسازی بناهای تاریخی است، معماران زاها حدید، تحلیل دقیقی از تاریخ و میراث سایت انجام دادند.
سه اصل کلیدی که ترکیب طراحی قدیم و جدید را در این پروژه شکل داده است عبارتند از:
۱. محور شمالی-جنوبی سایت، که به موازات اسکله کاتندیک است، حفظ شده و ساختمان جدید، ارتباط میان مرکز شهر و بندر را تقویت می‌کند.
۲. ساختمان توسط آب احاطه شده است؛ بنابراین، چهار نمای آن دارای اهمیت یکسانی هستند و هیچ نمایی به عنوان “نمای اصلی” در نظر گرفته نشده است.
۳. برج اصلی که در طراحی اولیه ساختمان آتش‌نشانی مدنظر بود، هرگز ساخته نشد. در نتیجه، طرح جدید، این عنصر عمودی را تکمیل می‌کند.
ساختاری که بر روی ساختمان قدیمی شناور است
ساختمان جدید، به جای اینکه در کنار ساختمان قدیمی قرار گیرد، بالای آن شناور شده است تا تمام نماهای قدیمی حفظ شوند.
نمای ساختمان جدید مانند نوک یک کشتی به سمت رودخانه شِلْد (Scheldt) اشاره دارد و ارتباط ساختمان را با آبی که شهر آنتورپ بر پایه آن بنا شده، برقرار می‌کند.
سطح شیشه‌ای نمای جدید، مانند موج‌های آب درخشان است و بازتابی از تغییرات رنگی آسمان شهر محسوب می‌شود. طراحی نمای ساختمان از الماس‌های تراش‌خورده آنتورپ الهام گرفته شده است.
فضای داخلی و طراحی پایدار
حیاط مرکزی ساختمان قدیمی، اکنون با سقفی شیشه‌ای پوشیده شده است و به عنوان لابی اصلی ساختمان جدید عمل می‌کند. در این فضای مرکزی، بازدیدکنندگان می‌توانند به اتاق مطالعه تاریخی و کتابخانه که در سالن قدیمی آتش‌نشانی قرار دارد، دسترسی پیدا کنند.
آسانسورهای پانورامیک، بازدیدکنندگان را مستقیماً به ساختمان جدید منتقل می‌کنند و یک پل خارجی، ارتباطی بین ساختمان جدید و قدیمی برقرار کرده که چشم‌انداز وسیعی از بندر و شهر را فراهم می‌کند.
ساختمان جدید، مطابق با مفهوم دفتر کار بر اساس فعالیت (Activity-Based Office) طراحی شده است. رستوران، اتاق‌های جلسه و سالن اجتماعات در مرکز طبقات بالایی ساختمان قدیمی و طبقات پایینی ساختمان جدید قرار گرفته‌اند. سایر طبقات دورتر از مرکز، به دفاتر کار باز اختصاص یافته‌اند.
با همکاری شرکت مهندسی خدماتی Ingenium، طراحی پایدار و بهینه‌ای برای ساختمان جدید انجام شد که موفق به دریافت رتبه “خیلی خوب” در سیستم ارزیابی محیط زیستی BREEAM شد.
یک سیستم انرژی زمین‌گرمایی شامل بیش از ۱۰۰ چاه با عمق ۸۰ متر در اطراف ساختمان، آب را برای تأمین گرمایش و سرمایش به گردش درمی‌آورد.
در ساختمان قدیمی، سیستم سرمایش مبتنی بر تیرهای خنک‌کننده (chilled beams) و در ساختمان جدید سقف‌های خنک‌شونده (chilled ceilings) به‌کار گرفته شده است.
آغاز عصری جدید برای بندر آنتورپ
مارک ون پیل در پایان افزود:
«سبک معماری ساختمان اصلی که نسخه‌ای از خانه هانزایی قرن شانزدهم است، دوران طلایی آنتورپ را به یاد می‌آورد. اما اکنون، در بالای این ساختمان تاریخی، یک سازه مدرن و درخشان از شیشه ساخته شده است که بدون شک، آغاز قرن طلایی جدیدی برای آنتورپ خواهد بود.»