کلیسای نوتردام دو او در رونشان: شاهکاری از معماری مدرن ( متن ترجمه شده از انگلیسی )
در رونشان، در جنوب شرقی پاریس، یکی از غیرمعمول‌ترین پروژه‌های حرفه‌ای لوکوربوزیه، یعنی کلیسای نوتردام دو او یا به‌طور رایج‌تر، رونشان قرار دارد. در سال 1950، لوکوربوزیه مأمور شد تا یک کلیسای کاتولیک جدید طراحی کند که جایگزین کلیسای قبلی شود که در جریان جنگ جهانی دوم تخریب شده بود.
مکان رونشان از دیرباز یک سایت مذهبی زیارتی با ریشه‌های عمیق در سنت کاتولیک بوده است. اما پس از جنگ جهانی دوم، کلیسا خواستار فضایی خالص و عاری از جزئیات تجملاتی و تزئینات مذهبی فراوان بود، برخلاف کلیساهای پیشین. رونشان در نگاه اول مدرن به نظر می‌رسد، اما در عین حال از نظر ظاهری نمی‌توان آن را بخشی از زیبایی‌شناسی لوکوربوزیه یا حتی سبک بین‌المللی دانست. این کلیسا به‌عنوان یک شیء مجسمه‌ای در سایت خود قرار گرفته است. عدم امکان دسته‌بندی این بنا باعث شده است که رونشان یکی از مهم‌ترین ساختمان‌های مذهبی قرن بیستم و همچنین یکی از برجسته‌ترین آثار لوکوربوزیه باشد.
پیشینه طراحی
در سال 1950، زمانی که لوکوربوزیه مأمور طراحی رونشان شد، اصلاح‌طلبان کلیسا در تلاش بودند تا خود را از گذشته پر زرق و برق و تزئینی رها کنند و هنر و معماری مدرن را بپذیرند. خلوص فضایی یکی از تمرکزهای اصلی لوکوربوزیه بود؛ او از پیچیده کردن برنامه طراحی اجتناب کرد و زیبایی‌شناسی مدرن معمول را از طراحی حذف کرد.
به جای آن، لوکوربوزیه فضایی تأملی و مراقبه‌ای خلق کرد. دیوارهای سفید ساده این ذهنیت خالص را تقویت می‌کنند، به‌گونه‌ای که وقتی نور وارد کلیسا می‌شود، فضایی شسته و اثیری ایجاد می‌کند. تأثیر نور، حس‌هایی عاطفی و بیانی را برمی‌انگیزد که با فعالیت‌های مذهبی هماهنگ است.
موقعیت و فرم کلیسا
رونشان در میان یک زمین جنگلی قرار دارد و از بقیه کمون جدا شده است. این کلیسا بر روی تپه‌ای قرار گرفته و خود را بر یک سکوی استعاری قرار می‌دهد که به آن اهمیت بیشتری می‌بخشد. برخلاف بیشتر آثار لوکوربوزیه که شامل حجم‌های جعبه‌ای، کاربردی و استریل هستند، رونشان بیشتر شبیه یک فرم مجسمه‌ای نامنظم است که دیوارها، سقف و کف آن شیب دارند.
از نظر سبک و فرم، این کلیسا نسبتاً پیچیده است؛ اما از نظر برنامه‌ریزی، ساختاری ساده دارد: دو ورودی، یک محراب و سه نمازخانه کوچک.
ویژگی‌های طراحی
1. دیوارهای مجسمه‌گون
دیوارهای ضخیم (با ضخامت 1.2 تا 3.6 متر) و منحنی کلیسا، شخصیت مجسمه‌ای بنا را تعریف می‌کنند. این دیوارها نه‌تنها به‌عنوان عناصر سازه‌ای و مجسمه‌ای عمل می‌کنند، بلکه به‌عنوان تقویت‌کننده‌های صوتی نیز نقش دارند. به‌ویژه، دیوار خارجی شرقی صدا را از محراب بیرونی به میدان بازتاب می‌دهد.
2. سقف منحنی و معلق
سقف منحنی کلیسا که به سمت آسمان کشیده شده، چشمگیرترین بخش آن است. این سقف به نظر می‌رسد که بالای ساختمان معلق است، زیرا توسط ستون‌های تعبیه‌شده در دیوارها پشتیبانی می‌شود و یک شکاف 10 سانتی‌متری بین سقف و دیوارها ایجاد می‌کند که اجازه می‌دهد نور از طریق نورگیرها وارد شود. این سقف با منحنی‌های یک بال هواپیما مقایسه شده و با وجود سنگینی و ابعاد بزرگ، ظاهری سبک و شناور دارد.
3. نورپردازی و پنجره‌ها
یکی از جنبه‌های جالب طراحی، قرارگیری تصادفی پنجره‌ها در دیوارها است. لوکوربوزیه از پنجره‌های کوچک و سوراخ‌مانند در نما استفاده کرد که نور را به داخل کلیسا تقویت می‌کرد. این پنجره‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که درون دیوارها باریک‌تر می‌شوند و نور را به صورت نقطه‌ای و متنوع وارد فضا می‌کنند.
در دیوار پشت محراب، این نورپردازی الگویی شبیه به آسمانی پرستاره ایجاد می‌کند. یک بازشوی بزرگ‌تر در بالای صلیب، نوری شدید وارد می‌کند که تصویری قدرتمند مذهبی و تجربه‌ای تحول‌آفرین ایجاد می‌کند.
تجربه فضایی
از میدان پایین کلیسا، دیوارها و سقف منحنی، شکل کلیسا را تعریف می‌کنند. به نظر می‌رسد که کلیسا مستقیماً از تپه‌ای که روی آن قرار گرفته، رشد کرده است. اما زمانی که وارد می‌شوید، دیگر دیوارها و سقف منحنی نیستند که جوهره خالص پروژه را تعریف می‌کنند؛ بلکه این نور است که فضا را تعریف کرده و معنا می‌بخشد.
نتیجه‌گیری
اگرچه رونشان به‌طور رادیکالی از دیگر آثار لوکوربوزیه فاصله دارد، اما همچنان اصولی مانند خلوص، باز بودن فضا و حس اجتماع را حفظ می‌کند. رونشان کمتر حرکتی به دور از سبک مکانیکی و بین‌المللی است و بیشتر پاسخی به زمینه مذهبی سایت محسوب می‌شود. این کلیسا معماری‌ای ریشه‌دار در زمینه و مبتنی بر اصول مدرن است که آن را به یکی از جالب‌ترین ساختمان‌های قرن بیستم و دوران حرفه‌ای لوکوربوزیه تبدیل کرده است.