معماری مدرن
با وجود اینکه ممکن است اینطور به نظر برسد، معماری مدرن به ساختمانها یا سازههایی که در چند سال اخیر طراحی شدهاند اشاره ندارد. “معماری مدرن از یک لحظه تاریخی سرچشمه میگیرد”، اندرو هید، بنیانگذار و مدیر اصلی شرکت معماری No Architecture مستقر در نیویورک و عضو فهرست AD Pro، توضیح میدهد. “در تاریخ معماری، معماری مدرن از قرن 17 شروع میشود و تا نیمه قرن 20 ادامه دارد و حدوداً در دهه 1950 پایان مییابد.” با این حال، این جنبش همچنان یکی از برجستهترین و محبوبترین سبکهای معماری در دنیای امروز باقی مانده است. در این راهنمای AD، درباره ریشهها و تاریخ معماری مدرن بیشتر بخوانید، از نمونههای معروف بازدید کنید و تأثیرات ماندگار معماران مدرن را کشف کنید.
معماری مدرن چیست؟
معماری مدرن سبکی است که در دوران بین دهه 1930 تا 1960 بر دنیای غرب مسلط بود و با رویکردی تحلیلی و کاربردی به طراحی ساختمانها شناخته میشود. ساختمانهایی که به این سبک طراحی شدهاند معمولاً با سقفهای مسطح، پلانهای باز، پنجرههای پردهای و زینتکاری کم یا بدون زینت مشخص میشوند. معماران آن زمان بهطور عمده از “قاعدهای” پیروی میکردند که میگفت “فرم تابع عملکرد است”، که طراحان را ملزم میکرد تا ابتدا به این فکر کنند که یک ساختمان چه چیزی باید برای استفادهکننده فراهم کند و سپس به اینکه چگونه باید به نظر برسد. ظاهر زیباییشناسی ساختمانهای مدرن بهشدت با مجموعهای از فلسفههای اجتماعی-سیاسی مرتبط بود، از جمله این ایده که ساختمانها میتوانند به عنوان راهحلهایی برای نابرابریهای اجتماعی عمیق عمل کنند. این سبک اغلب به نام سبک بینالمللی یا مدرنیسم بینالمللی نیز شناخته میشود.
“برای من، معماری مدرن بهطور خلاصه در کتابی که پیتر بلیک، مدیر ارشد طراحی معماری موزه هنر مدرن (MoMA) در دهه 1970 نوشت، به نام ‘سه معمار بزرگ’ آمده است. او استدلال کرده که معماری مدرن از قرن نوزدهم به وجود آمد، زمانی که کلانشهر مدرن، کارکردها و انواع جدیدی را ایجاد کرد که قبلاً وجود نداشتند؛ به عنوان مثال، بورس اوراق بهادار، زندان، ایستگاه راهآهن یا بیمارستان—و بنابراین به فرم یا بیان یا سبک جدیدی نیاز داشتند”، هید میگوید.
تاریخ معماری مدرن
ظهور طراحی مدرنیستی عمدتاً به گروهی از معماران اروپایی نسبت داده میشود، بهویژه معمار سوئیسی-فرانسوی لوکوربوزیه و معمار آلمانی-آمریکایی والتر گروپیوس. گروپیوس مدرسه باهاوس را در آلمان تأسیس کرد، که سبک طراحی و فلسفهای را آموزش میداد که تأثیر زیادی بر طراحی مدرنیستی داشت. لودویگ میس ون در روه، یکی دیگر از چهرههای برجسته معماری مدرن که در مدرسه باهاوس تدریس کرده و بهعنوان سومین و آخرین مدیر آن فعالیت میکرد، نیز تأثیر زیادی داشت. “[معماران مدرن] در نهایت بهدلیل قدرت گرفتن نازیها از آلمان فرار کردند و به ایالات متحده آمدند و اینگونه بود که مدرنیسم به آمریکا رسید و سپس از ساحل شرقی به ساحل غربی منتقل شد”، جو دنگاران، همبنیانگذار شرکت Woods + Dangaran مستقر در لسآنجلس و عضو فهرست AD Pro، توضیح میدهد.
تا دهه 1930، سبکی که توسط این افراد هدایت میشد، در سراسر ایالات متحده گسترش یافت و معمار آمریکایی، فیلیپ جانسون، یک نمایشگاه در موزه هنر مدرن نیویورک برگزار کرد به نام “معماری مدرن: نمایشگاه بینالمللی”، که سبک جدید یا معماری تعریفشده توسط فرمهای هندسی و زینتکاری مینیمالیستی را به نمایش گذاشت. از اینجا بود که اصطلاحات “سبک بینالمللی” و “معماری مدرن” به وجود آمد و این نمایشگاه اصول بنیادی طراحی مدرن را بیان کرد. لوئیس سالیوان، معمار تأثیرگذار مکتب شیکاگو و مربی فرانک لوید رایت، عبارت “فرم تابع عملکرد است” را در سال 1893 ابداع کرد که در نهایت به یکی از اصول مهم جنبش مدرنیسم تبدیل شد. “بخش بزرگی از طراحی مدرن، راحتتر و سالمتر کردن خانهها بود”، دنگاران توضیح میدهد. در آن زمان، نور طبیعی کافی و فضای باز امری بدیهی نبود و سبک مدرن در تلاش بود تا این عناصر را در طراحی بگنجاند تا مردم داخل خانهها احساس خوشبختی و سلامتی بیشتری کنند. “اتصال داخل به خارج، ارتباط با چشمانداز، با نور طبیعی… این چیزی بود که واقعاً مدرنیسم آن را وارد معماری کرد”، دنگاران میگوید.
همراه با این عناصر زیباییشناسی، تحولات ساختاری نیز به وجود آمد که بسیاری از آنها هنوز در معماری معاصر استفاده میشوند. “نوآوری ساختاری مدرنیسم این بود که شروع به استفاده از بتن نازک، بتن مسلح با فولاد، یا خود سازه فولادی کردند و ساختار را از پوشش ساختمان جدا کردند، بنابراین دیگر دیوارها برای نگه داشتن ساختمان لازم نبودند”، دنگاران میگوید. پیش از این، بیشتر ساختمانها با دیوارهای باربر ضخیم طراحی میشدند و این تکامل امکان آزمایشهای بیشتری با چیدمان و فرم ساختمان را فراهم آورد. همراه با این تغییر، فرصتهایی برای استفاده از پنجرههای پردهای و سایر بازشوهای بزرگ فراهم شد که به طور کامل آنچه قبلاً ممکن بود را دگرگون کرد. “با اختراع این قاب فولادی ساختاری، این نقطه عطف بزرگ بود”، هید میگوید. “شما میتوانستید آن را با شیشه پر کنید و این واقعاً چیزی است که به نظر من درباره سبک بینالمللی و ساختمانهای مدرن است.”
پنج قاعده معماری مدرن چیست؟
در اوایل دهه 1920، لوکوربوزیه منشوری به نام “پنج نکته معماری” منتشر کرد که ابتدا در نشریهای که او تأسیس کرده بود به نام L’Esprit Nouveau منتشر شد. در این مقاله پایهای، لوکوربوزیه پنج عنصر کلیدی طراحی را بررسی کرد که او معتقد بود باید مبنای این سبک معماری جدید باشند—بسیاری از این اصول به تغییرات ساختاری اشاره دارد که دنگاران و هید به آنها اشاره کردند—و بعدها تأثیر زیادی در جنبش مدرن داشتند. این اصول به شرح زیر بودند:
- پیلوتیس (پایهها)
ساختمانها بر روی مجموعهای از پایههای مسلح (یا ستونها) قرار میگیرند تا امکان جابجایی در طبقه همکف و ایجاد فضای کافی برای پارکینگ خودروها یا باغها فراهم شود. - طراحی آزاد پلان طبقه
این اصل بهطور اساسی به پلان آزاد طبقه اشاره دارد که مربوط به یک پیشرفت ساختاری و حذف دیوارهای باربر است که به فضای داخلی انعطاف بیشتری میدهد. - طراحی آزاد نمای خارجی
ساختار از دیوارها جدا میشود که این امکان را فراهم میآورد که انعطاف بیشتری برای قرار دادن پنجرهها و بازشوها وجود داشته باشد. - پنجرههای افقی
پنجرههای افقی ریسهای در طول نما امتداد مییابند که نورپردازی متعادلتری را فراهم میکنند و احساس فضای بیشتر را ایجاد میکنند. - باغ روی بام
خانههای مدرن باید شامل باغهای بام باشند، که سقفهای مسطحی هستند که فضای زندگی اضافی را فراهم میکنند.
یک مثال خوب از معماری مدرن
یکی از برجستهترین مثالها از معماری مدرن، ویلا ساووی است که توسط لوکوربوزیه و پسرعمهاش پیر ژنره طراحی شده است. این خانه که در حومه پاریس قرار دارد، بهطور کامل از پنج اصل لوکوربوزیه پیروی میکند و دارای پایههای بتنی مسلح (پیلوتیس)، پنجرههای افقی، پلان و نمای آزاد و باغ روی بام است. این ساختمان بهطور کامل جوهره معماری مدرن را نشان میدهد و سادگی، کارکردگرایی و استفاده از فناوریهای ساختاری جدید را به نمایش میگذارد.
تفاوت معماری مدرن و پستمدرن:
معماری مدرن و پستمدرن از نظر رویکرد به معماری و طراحی تفاوتهای اساسی دارند. مدرنیسم، بهویژه در مراحل اولیه خود، بهطور عمیق با ایدههای اجتماعی آرمانشهری مرتبط بود، بهویژه با این باور که معماری میتواند جامعه را بهبود بخشد و نابرابریهای اجتماعی را تغییر دهد. اما پستمدرنیسم این ایده را رد کرد و بهجای آن رویکردی بیشتر عجیب و گاهی شوخطبعانه به معماری داشت. همانطور که اوون هاپکینز، نویسنده و کیوریتور معماری و نویسنده کتابهایی از جمله Postmodern Architecture: Less Is a Bore توضیح میدهد، ایده اینکه معماری میتواند “دنیای بهتری بسازد” دیگر به پایان رسیده بود و معماران شروع به اکتشاف طراحیهایی کردند که بیشتر بیپروا، بازیگوشانه و نقدکننده پاکی مدرنیسم بودند.
ویژگیها و عناصر تعریفکننده معماری مدرن
برای درک بهتر معماری مدرن، میتوان به چندین ویژگی کلیدی اشاره کرد که این سبک طراحی را مشخص میکند:
- فرمهای مستطیلی با خطوط تمیز
معماری مدرن به اشکال هندسی ساده و پرهیز از تزیینات غیرضروری تمایل دارد. - پلانهای باز
فضاهای داخلی با انعطافپذیری طراحی میشوند که حس باز بودن و پیوستگی ایجاد میکند. - پنجرههای بزرگ افقی یا شیشههای پردهای
پنجرهها معمولاً وسیع هستند تا نور طبیعی زیادی وارد فضا کنند و ارتباط با محیط بیرون را برقرار سازند. - اتصال بین داخل و خارج
ساختمانهای مدرن سعی دارند گذرگاههای بیوقفهای بین فضای داخلی و خارجی ایجاد کنند و ارتباط با طبیعت را برجسته سازند. - عدم تزیینات
معماری مدرن بر کارکرد بیشتر از جزئیات تزئینی تأکید دارد و منجر به طراحیهای مینیمالیستی میشود. - مواد ساخت
مواد معمول استفادهشده در معماری مدرن شامل فولاد، شیشه و بتن مسلح هستند که در آن زمان نوآورانه بودند و امکانپذیریهای ساختاری جدیدی را فراهم میآوردند.
نمونههای مشهور معماری مدرن و معماران آن
علاوه بر ویلا ساوا، چند نمونه دیگر از معماری مدرن که بسیار شناختهشده هستند عبارتند از:
ساختمان سیگرام توسط لودویگ میس ون در روه و فیلیپ جانسون
ساختمان سیگرام، طراحی شده توسط دو تن از بزرگترین معماران مدرن آن زمان، در نیویورک نمونه بارزی از مدرنیسم در یک آسمانخراش است. تأثیر این ساختمان از لحظهای که تکمیل شد، قابل توجه بود و حتی روزنامه نیویورک تایمز آن را یکی از “ساختمانهای کپیشدهترین” شهر توصیف کرد.
پاویون بارسلونا توسط لودویگ میس وندروه
پاولیون بارسلونا بهخاطر استفاده از مواد لوکس زیادی مانند اونیکس و تراورتین در کنار فرم سادهاش شناخته میشود. این ساختار بهعنوان پاویلیون آلمان برای نمایشگاه بینالمللی 1929 طراحی شده بود.
این ساختمانها و معماران آنها همچنان بهعنوان شاخصهایی در حوزه معماری شناخته میشوند و تکامل طراحی مدرن را شکل دادهاند.
خانه آبشار اثر فرانک لوید رایت
خانه آبشار، طراحی شده توسط فرانک لوید رایت، پیشگام مدرنیسم میانه قرن، یکی از تأثیرگذارترین خانههای مسکونی است که تاکنون ساخته شده است. اگرچه این خانه عناصری از معماری ارگانیک را در خود دارد، اما طراحی آن بر اساس بسیاری از اصول مدرنیسم انجام شده و میتوان آن را بهعنوان یک تکامل در این سبک معماری مشاهده کرد. خانه آبشار بهخوبی اصول مدرنیسم را با استفاده از ساختارهای مدرن و پیوندی عمیق با طبیعت ترکیب میکند. این خانه بهویژه بهخاطر قرارگیری بر روی یک آبشار و طراحی آن بهگونهای که در طبیعت محو میشود، معروف است. استفاده از مواد طبیعی مانند سنگ و چوب، و همچنین توجه به تعامل ساختمان با محیط طبیعی اطراف، از ویژگیهای برجسته این اثر معماری است.
خانه شیشهای اثر فیلیپ جانسون
خانه شیشهای اثر فیلیپ جانسون یکی از بهترین نمونههای پیشرفتهای ساختاری است که در دوران مدرنیسم بهوجود آمد. این خانه که در ایالت کانکتیکات، ایالات متحده قرار دارد، بهخاطر طراحی خاص و استفاده از دیوارهای شیشهای معروف است. در این ساختمان، دیوارهای شیشهای دیگر نقش باربری ندارند و تنها بهعنوان عنصر نما عمل میکنند. این ویژگی باعث میشود که خانه کاملاً شفاف باشد و مرزهای داخلی و خارجی بهطور مؤثری از بین بروند. طراحی خانه شیشهای بر اساس استفاده از سادهترین و خالصترین مواد مانند شیشه و فولاد انجام شده و این ترکیب باعث ایجاد احساس ارتباط بیوقفه با محیط بیرون میشود.
جهت دستیابی به دیگر مقالات آموزشی به این بخش از سایت مراجعه کنید.