معماری آرت دکو به‌خاطر شکوه و اشکال هندسی خود شناخته شده است و در دهه‌های 1920 و 1930 بر صحنه معماری تسلط داشت.
معماری آرت دکو در دهه‌های 1920 و 1930 به شهرت رسید و از فرانسه به نیویورک و شانگهای گسترش یافت. این جنبش در نمایشگاه بین‌المللی هنرهای تزئینی و صنایع مدرن در پاریس در سال 1925 توجه جهانی را جلب کرد، جایی که طراحانی همچون امیل-ژاک رولا، ژان دوناند و پیر شارئو آثار پیشگامانه خود را به نمایش گذاشتند. این سبک طراحی به‌خاطر استفاده از سطوح لاک خورده یا ورنیه، اشکال هندسی و تأثیرات دوردست از مصر تا دوران باستان شناخته می‌شود. در این راهنما از AD، بیشتر با این سبک لوکس آشنا شوید، تاریخچه جذاب آن را کشف کنید و برخی از زیباترین ساختمان‌های آرت دکو در جهان را بازدید کنید.
معماری آرت دکو چیست؟
آرت دکو، که کوتاه‌شده عبارت فرانسوی Arts Décoratifs به معنای “هنرهای تزئینی” است، تجلی ساختاری یک جنبش وسیع‌تر است که در بر گیرنده هنرهای بصری، طراحی داخلی و طراحی محصول در دهه‌های 1920 و 1930 به‌ویژه در اروپا و ایالات متحده بود. «امروز، این سبک احتمالاً یکی از محبوب‌ترین سبک‌های معماری است»، می‌گوید آنتونی رابینز، نائب رئیس انجمن آرت دکو نیویورک و نویسنده New York Art Deco: A Guide to Gotham’s Jazz Age Architecture. «و این تنها سبک معماری است که من می‌شناسم که به‌طور منظم در معمای جدول کلمات متقاطع نیویورک تایمز ظاهر می‌شود، پس این نشان می‌دهد که چقدر شناخته‌شده است.»
گاهی اوقات از آن به عنوان style moderne یا ساده‌تر، deco یاد می‌شود. آرت دکو اصطلاحی است که به مجموعه‌ای از سبک‌های فرعی اطلاق می‌شود که در اوایل قرن بیستم ظهور کردند، همانطور که رابینز توضیح می‌دهد. ساختمان‌های آرت دکو اغلب صاف و با استفاده از اشکال هندسی و پالت‌های مواد غنی ساخته می‌شدند. و اگرچه این سبک ساده‌سازی شده است، اما هیچ‌گاه به معنای مینیمالیستی بودن نبوده است. در دوره آرت دکو، طراحان و معماران به‌دنبال توسعه سبکی منحصر به فرد از معماری مدرن بودند که برخلاف سبک‌های بازسازی، الهام‌گیری از دوران گذشته نداشت، بلکه چیزی جدید خلق می‌کرد.
ویژگی‌های معماری آرت دکو چیست؟
معماری آرت دکو معمولاً با استفاده از اشکال هندسی و حجم‌ها تعریف می‌شود، و ساختمان‌ها اغلب از موادی چون گچ، کروم، فولاد، شیشه‌های تزئینی، سرامیک و آلومینیوم ساخته می‌شوند. «این سبک دارای اشکال زیگزاگ، الگوهای هندسی، الگوهای گل‌دار سبک‌شده و به‌ویژه پنجره‌های عمودی است»، رابینز می‌گوید. «در واقع، قبل از اینکه اسم خاصی برای آن پیدا کنند، معمارانی که ساختمان‌های آرت دکو را در نیویورک طراحی کردند، آن را سبک عمودی می‌نامیدند.» در ایالات متحده، به‌ویژه در نیویورک، این زیبایی‌شناسی ابتدا به‌عنوان سبکی برای آسمان‌خراش‌ها آغاز شد و سپس به سایر انواع ساختمان‌ها گسترش یافت. «این سبک واقعاً در مجموعه‌ای از آسمان‌خراش‌ها شکل گرفت—شاید دو دوجین—که توسط چند معمار طراحی شد که همه یکدیگر را می‌شناختند»، رابینز می‌گوید.
تاریخچه معماری آرت دکو
برای درک کامل جنبش آرت دکو، باید به اوایل دهه 1920 و جامعه پس از جنگ جهانی اول برگشت. «در این زمان، تمام این جنبش‌های مدرن آغاز شدند و معماران عمداً از تاریخ‌گرایی که پیش از آن وجود داشت، فاصله می‌گرفتند»، رابینز توضیح می‌دهد. این ظاهر یکی از بسیاری از سبک‌هایی بود که به‌عنوان راهی برای آغوش‌گرفتن آینده تلقی می‌شد، هرچند آرت دکو به‌طور خاص معمولاً به پاریس و نمایشگاه بین‌المللی هنرهای تزئینی و صنایع مدرن پیوند داده می‌شود که برای اولین بار در سال 1925 در آن به نمایش درآمد.
با این حال، این سبک تا سال‌ها بعد نام‌گذاری نشد. در سال 1966، طراحان نمایشگاهی در موزه هنرهای تزئینی پاریس نمایشگاهی برگزار کردند که نگاهی به سبک‌های دهه 1920 داشت. «آن‌ها باوهاوس، سبک بین‌المللی و همچنین نمایشگاه بسیار تأثیرگذاری از پاریس را بررسی کردند»، رابینز می‌گوید. «آن‌ها عنوان بلند را کوتاه کردند و Voilà، آرت دکو به‌عنوان یک اصطلاح زاییده شد.»
تأثیرات اصلی آرت دکو
از آنجا که آرت دکو هم‌زمان با سایر زیبایی‌شناسی‌های مدرن ظهور کرد، این سبک‌ها اغلب به‌عنوان تأثیرگذار بر ظهور آرت دکو شناخته می‌شوند. آرت نوو و باوهاوس اغلب در این بحث‌ها مطرح می‌شوند، مانند کوبیسم و فوویسم. «وقتی این‌ها در حال وقوع بودند، مرزهای واضحی میان این جنبش‌ها وجود نداشت»، رابینز می‌افزاید. «این همانطور است که مورخان به آن نگاه می‌کنند و می‌گویند، ‘این فصل من در مورد آرت نوو است، این فصل من در مورد آرت دکو است، این فصل من در مورد باوهاوس است.’ این‌ها زیاد با هم آمیخته شده‌اند.»
ویژگی‌های برجسته معماری آرت دکو
رابینز می‌گوید چهار ویژگی اصلی وجود دارد که باید در هنگام مطالعه معماری آرت دکو در نظر گرفته شوند:
نمای سه‌بعدی: ساختمان‌های آرت دکو معمولاً از هر زاویه‌ای قابل مشاهده هستند. به جای اینکه دو بعدی به نظر برسند، ساختمان‌های آرت دکو به‌طور مداوم سه‌بعدی به نظر می‌رسند. «یکی از راه‌هایی که این اثر را ایجاد می‌کنند، ساخت آسمان‌خراش‌هایی است که بر ساختمان‌های همسایه سایه می‌افکنند، اما این تنها کاری نیست که انجام می‌دهند.»
رنگ: «رنگ‌های استفاده شده در ساختمان‌ها معمولاً تک‌رنگ است و معمولاً خاکی است، اما این برای ساختمان‌های آرت دکو صادق نیست.» آرت دکو معمولاً از رنگ‌های زنده مانند زرد، سبز، قرمز و آبی استفاده می‌کند.
تزئینات: تزئینات بخش بزرگی از فلسفه آرت دکو هستند. «دو نوع اصلی تزئینات آرت دکو وجود دارد»، رابینز می‌گوید. معمولاً شما یا الگوهای هندسی انتزاعی را می‌بینید—چیزهایی مثل زیگزاگ‌ها، شترنگ‌ها، صاعقه‌ها یا خورشیدها—یا الگوهای گل‌دار سبک‌شده.
عمودی بودن: حتی ساختمان‌های آرت دکو که آسمان‌خراش نیستند، حس عمودی دارند. یکی از روش‌های اصلی که معماران این اثر را به دست می‌آوردند، استفاده از پرده‌های پنجره عمودی بود.
نمونه‌های مشهور معماری آرت دکو و معماران
- ساختمان کریسلر، نیویورک: این بنای مشهور توسط معمار ویلیام ون آلن طراحی و در سال 1930 تکمیل شد. این ساختمان به مدت کوتاهی بلندترین ساختمان جهان بود.
- برج لوییک، کلمبوس، اوهایو: این برج آرت دکو توسط معمار سی هاوارد کرین طراحی و در سال 1927 تکمیل شد.
- ساختمان امپایر استیت، نیویورک: این آسمان‌خراش یکی از معروف‌ترین ساختمان‌های آرت دکو در جهان است.
- ساختمان ایسترن کلمبیا، لس آنجلس: این ساختمان در مرکز شهر لس آنجلس واقع شده و نمای آن از سرامیک‌های آبی فیروزه‌ای پوشیده شده است.
- ساختمان گاردین، دیترویت: این آسمان‌خراش آرت دکو که به نام کاتدرال مالی شناخته می‌شود، در سال 1929 تکمیل شد.
- هتل صلح فیرمونت، شانگهای : این هتل که در منطقه باند (Bund) واقع شده، ساختمان هتل کاتای نام داشت که اکنون به هتل صلح فیرمونت شناخته می‌شود و یکی از جواهرات آرت دکو شانگهای به شمار می‌رود. این ساختمان توسط تاجر املاک سر ویکتور ساسون سفارش داده شد و در سال 1929 تکمیل شد.
- پالایه دو شایو، پاریس : پالایه دو شایو برای نمایشگاه بین‌المللی 1937 ساخته شد و توسط معماران ژاک کارلو، لوئی-هیپولیت بویلئو و لئون آزما طراحی شد. این مجموعه شامل مشارکت‌های بسیاری از صنعتگران آن دوره است.