معماری، هندسه و انسان ویتروویوس
توسط جکی کریون
معماری را می‌توان گفت که با هندسه آغاز می‌شود. از دیرباز، سازندگان بر اساس تقلید از فرم‌های طبیعی مانند دایره‌ای بودن استون‌هنج در بریتانیا عمل می‌کردند و سپس اصول ریاضی را برای استانداردسازی و تکثیر این فرم‌ها به کار می‌بردند.
آغازها
ریاضیدان یونانی، اقلیدس اسکندریه، اولین کسی است که تمام قوانین مربوط به هندسه را در سال ۳۰۰ پیش از میلاد مکتوب کرد. سپس، در حدود سال ۲۰ پیش از میلاد، معمار رومی باستان مارکوس ویترویوس قوانین بیشتری را در کتاب خود به نام De Architectura یا ده کتاب در معماری نوشت. ویترویوس مسئول تمام هندسه در محیط ساخته‌شده امروزی است—حداقل او اولین کسی بود که نسبت‌هایی را برای چگونگی ساخت سازه‌ها مکتوب کرد.
محبوبیت رنسانس
تا قرن‌ها بعد، در دوران رنسانس، علاقه به آثار ویترویوس محبوب شد. چزاره چزاریانو (۱۴۷۵-۱۵۴۳) به‌عنوان اولین معمار شناخته می‌شود که آثار ویترویوس را از لاتین به ایتالیایی در حدود سال ۱۵۲۰ میلادی ترجمه کرد. با این حال، ده‌ها سال قبل‌تر، هنرمند و معمار ایتالیایی دوران رنسانس، لئوناردو داوینچی (۱۴۵۲-۱۵۱۹)، تصویر “انسان ویترویوی” را در دفترچه یادداشت خود کشید و این تصویر به نماد ماندگاری در ذهن انسان‌ها تبدیل شد.
تصاویر انسان ویترویوی از آثار و نوشته‌های ویترویوس الهام گرفته شده‌اند. “انسان” به‌تصویر کشیده‌شده نمایانگر موجود انسانی است. دایره‌ها، مربع‌ها و بیضی‌هایی که اطراف این شکل‌ها را احاطه کرده‌اند، محاسبات ویترویوس از هندسه فیزیکی انسان هستند. ویترویوس اولین کسی بود که مشاهدات خود را در مورد بدن انسان نوشت و اینکه تقارن دو چشم، دو دست، دو پا و دو سینه باید الهامی از جانب خدایان باشد.
مدل‌های تناسب و تقارن
ویترویوس بر این باور بود که سازندگان باید همیشه از نسبت‌های دقیقی هنگام ساخت معابد استفاده کنند. او نوشت: “بدون تقارن و تناسب هیچ معبدی نمی‌تواند نقشه‌ای منظم داشته باشد.”
تقارن و تناسبی که ویترویوس در De Architectura توصیه کرد، بر اساس بدن انسان مدل‌سازی شده بود. ویترویوس مشاهده کرد که تمام انسان‌ها مطابق با نسبتی که به‌طور شگفت‌آوری دقیق و یکنواخت است، شکل‌گرفته‌اند. برای مثال، ویترویوس دریافت که صورت انسان یک‌دهم از ارتفاع کل بدن را تشکیل می‌دهد. پا یک‌ششم از ارتفاع کل بدن است. و غیره.
دانشمندان و فیلسوف‌ها بعداً کشف کردند که همان نسبتی که ویترویوس در بدن انسان مشاهده کرده بود—۱ به فی (Φ) یا ۱.۶۱۸—در هر بخش از طبیعت وجود دارد، از ماهی‌های شناگر گرفته تا سیارات در حال چرخش. این نسبت گاهی “نسبت طلایی” یا “نسبت الهی” نامیده می‌شود و نسبت “تناسب الهی” ویترویوس به‌عنوان بلوک ساخت زندگی و کد پنهان در معماری شناخته شده است.
هندسه در محیط ما
“هندسه مقدس” یا “هندسه معنوی” به این باور اشاره دارد که اعداد و الگوهایی مانند نسبت الهی دارای معنا و اهمیت مقدس هستند. بسیاری از روش‌های عرفانی و معنوی با یک باور اساسی در هندسه مقدس آغاز می‌شوند. معماران و طراحان ممکن است هنگام انتخاب اشکال هندسی خاص برای ایجاد فضاهای دلپذیر و رضایت‌بخش روح، از مفاهیم هندسه مقدس استفاده کنند.
نمونه‌های زیر از هندسه در محیط، اغلب بر طراحی معماری تأثیر می‌گذارند.
بدن
هنگامی که سلول‌های زنده تحت میکروسکوپ مطالعه می‌شوند، یک سیستم بسیار مرتب از اشکال و الگوها آشکار می‌شود. از شکل دوگانه هلیکسی DNA شما گرفته تا قرنیه چشم شما، هر قسمت از بدن شما الگوهای پیش‌بینی‌شده مشابهی را دنبال می‌کند.
باغ‌ها
پازل زندگی از اشکال و اعدادی که مکرراً تکرار می‌شوند، تشکیل شده است. برگ‌ها، گل‌ها، دانه‌ها و سایر موجودات زنده همان اشکال مارپیچی را به اشتراک می‌گذارند. مخروط‌های کاج و آناناس به‌ویژه از مارپیچ‌های ریاضی تشکیل شده‌اند. زنبورهای عسل و سایر حشرات زندگی‌های ساختاری دارند که این الگوها را تقلید می‌کنند. زمانی که ما یک دسته گل می‌چینیم یا از میان یک هزارتو عبور می‌کنیم، فرم‌های ذاتی طبیعت را جشن می‌گیریم.
سنگ‌ها
الگوهای طبیعت در اشکال بلوری جواهرات و سنگ‌ها بازتاب می‌یابند. شگفت‌انگیز است که الگوهایی که در انگشتر نامزدی الماس شما پیدا می‌شود، ممکن است شبیه به شکل برف‌رفتن‌ها و شکل سلول‌های خودتان باشد. عمل سنگ‌چینی یک فعالیت ابتدایی و معنوی است.
دریا
اشکال و اعداد مشابهی در زیر دریا یافت می‌شود، از چرخش صدف ناتیلوس تا حرکت جزر و مد. امواج سطحی خودشان الگو دارند، مانند امواجی که در هوا می‌لولند. امواج خواص ریاضی خاص خود را دارند.
آسمان‌ها
الگوهای طبیعت در حرکت سیارات و ستارگان و دوره‌های ماه بازتاب می‌یابند. شاید به همین دلیل است که ستاره‌شناسی در قلب بسیاری از باورهای معنوی قرار دارد.
موسیقی
ارتعاشاتی که ما آن‌ها را صدا می‌نامیم، الگوهای مقدس و اولیه را دنبال می‌کنند. به همین دلیل است که ممکن است متوجه شوید که برخی از توالی‌های صوتی می‌توانند ذهن را تحریک کرده، خلاقیت را برانگیزند و احساس عمیقی از شادی ایجاد کنند.
شبکه کیهانی
استون‌هنج، قبرهای ماقبل تاریخ و سایر مکان‌های باستانی در سراسر جهان در امتداد خطوط الکترومغناطیسی زیرزمینی یا “خطوط لِی” کشیده شده‌اند. شبکه انرژی که توسط این خطوط شکل گرفته، اشکال و نسبت‌های مقدس را پیشنهاد می‌دهد.
الهیات
دان براون، نویسنده پرفروش، از مفاهیم هندسه مقدس برای بافتن یک داستان جذاب در مورد توطئه و مسیحیت اولیه استفاده کرده است. کتاب‌های براون کاملاً داستانی هستند و مورد انتقاد شدید قرار گرفته‌اند. اما حتی زمانی که ما کد داوینچی را به‌عنوان یک افسانه بلند رد می‌کنیم، نمی‌توانیم اهمیت اعداد و نمادها در ایمان دینی را نادیده بگیریم. مفاهیم هندسه مقدس در باورهای مسیحیان، یهودیان، هندوها، مسلمانان و سایر ادیان رسمی ابراز شده‌اند.
هندسه و معماری
از هرم‌های مصر تا برج جدید مرکز تجارت جهانی در نیویورک، معماری بزرگ از همان بلوک‌های اساسی ساخت که بدن شما و تمام موجودات زنده از آن‌ها ساخته شده‌اند. علاوه بر این، اصول هندسه محدود به معابد و یادبودهای بزرگ نیستند. هندسه تمام ساختمان‌ها را شکل می‌دهد، صرف‌نظر از اینکه چقدر ساده باشند. باورمندان می‌گویند که زمانی که ما اصول هندسی را شناسایی کرده و بر اساس آن‌ها بسازیم، آنگاه مکان‌هایی می‌سازیم که راحتی و الهام می‌بخشند. شاید این ایده پشت استفاده آگاهانه معماران از نسبت الهی باشد، همانطور که لوکوربوزیه برای ساختمان سازمان ملل متحد انجام داد.