کتاب «ماندالا؛ تجلی هندسه کیهانی در هنر و معماری» با پژوهش امیرحسین ذکرگو ، هنرمند هند شناس ایرانی و استاد هنر اسلامی دانشگاه اسلامی مالزی منتشر شد.
انتشارات فرهنگستان هنر ششمین کتاب از مجموعه بزرگ کتاب‌های نمادشناسی هنر شرق، با عنوان ماندالا (تجلی هندسه کیهانی در هنر و معماری) را با پژوهش و تألیف امیرحسین ذکرگو، هنرمند هند شناس ایرانی و استاد هنر اسلامی در دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی، منتشر کرد.
این کتاب مقدمه‌ای است نسبتاً تفصیلی بر ماندالا، یکی از هنر‌های شاخص و اسرارآمیز دینی در سنت‌های عبادی و عرفانیِ شرقی. واژه سانسکریت «ماندالا» به معنای دایره، مدور، کُره، مدار، حلقه و هاله‌های دور خورشید و ماه است. ماندالا به‌عنوان اسم خاص نیز به اَشکال هندسی مربع یا مدور یا ترکیبی از دو شکل اطلاق می‌شود . در سنت دینی هندویی و بودایی، به‌عنوان هندسه مقدس، مبنای ساخت معابد و طرح‌های هنری رمزگونه دینی قرار می‌گیرد.
معرفی ساختار کتاب
ساختار کلی کتاب در شش بخش اصلی تدوین که از «گسترش نقطه» آغاز می‌شود . این کتاب مضامینی نمادین، چون بذر، تخم، دایره و چرخ را در بر می‌گیرد. «از فرم تا معنا» نیز شامل مباحثی است که به ساختار هندسی، مراحل اجرا، فلسفه و کاربرد ماندالا اختصاص یافت . در این بخش، به ارتباط ماندالا با زمان و مراتب هستی نیز پرداخته شده است.
خاستگاه ماندالا سرزمین هند است. اما گسترش آن، در قالب هنر‌های برجسته و متنوع، در تبت و نپال (که سبکی مشترک دارند) و ژاپن شاخص‌تر می‌شود. در دو بخش بعدی کتاب، «ماندالا‌های تبتی» و «ماندالا‌های ژاپنی» توضیح داده می شود .
«ماندالا و معماری» عنوان بخش بعدی است که ذیل آن، قربانگاه و کوه و معبد قرار دارد. چگونگی شکل‌گیری ۳۲ نمونه از معابد ماندالا نیز زیر عنوان «از هیچ تا حجم» در کتاب قید شد . مؤلف، سرانجام، به یکی از معابد باشُکوه ماندالایی، ذیل عنوان «بُورُوبودور، ماندالای مجسم» می پردازد .
یکی از ویژگی‌های این کتاب پژوهش تصویری آن است که از ارکان مطالعات هنری به شمار می‌آید. کتاب حاضر دارای ۸۳ تصویر، اعم از لوح‌های رنگی و طرح‌های خطی، است.
از این مجموعه کتاب، پیش‌تر، عناوین فیل در شمایل‌های هندویی و بودایی، مار در هنر‌های بودایی و هندویی، پرنده‌های اساطیری در هنر بودایی و هندویی، ایزدان آب و آبزیان اساطیری، و رمز شناسی حالات دست و بدن در هنر‌های بودایی و هندویی، به‌همت انتشارات فرهنگستان هنر (متن)، منتشر شده بود.
کتاب ماندالا (تجلی هندسه کیهانی در هنر و معماری)، به‌همت مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن)، با شمارگان ۵۰۰ نسخه، برای علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه شرق منتشر شد. برای تهیه این کتاب، می‌توانید از طریق وبگاه متن، به نشانی https://matnpub.ir، اقدام کنید . یا می توانید به نشانی خیابان ولیعصر، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره ۱۵۵۰، مراجعه کنید.