گام نخست شهرداری بجنورد برای بهبود بنیان شهری و دورنمای معماری
بجنورد مرکز استان خراسان شمالی، شهری حدود ۳۰۰ هزار نفری با ۳۲.۵ کیلومتر مربع مساحت است . به‌دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد، زبان‌زد خاص و عام است؛ اما مشکلاتی نیز دارد . این مشکلات از دید دغدغه‌مندان و نخبگان جامعه مغفول نمانده است.
سرسبزی و داشتن فضاهای سبز شاخص، پاکیزگی محیط شهری، آب و هوای معتدل، حضور اقوام با فرهنگ‌های مختلف از جمله ویژگی‌های شهر بجنورد است . در نگاه نخست مسافران به چشم می‌آید و با سوغاتی‌هایش از جمله آبنبات معروف بجنوردی، شیرین‌تر می‌شود.
شهرداری بجنورد به‌عنوان متولی مدیریت شهری به‌دنبال این است که مشکلات شهر را با نگاه تخصصی دنبال کند و آن‌ها را کاهش دهد. برای این اقدام باید مشکلات در مسیر برطرف شدن قرار گیرد و مسائلی مانند زباله‌سوزی، ورودی‌های نامناسب شهری، نماهای غیر متعارف ساختمانی و … کمرنگ و برطرف شوند . به این جهت که در کنار اقدامات ویژه، توسعه بیشتر شهر را به دنبال داشته باشد.
مهندسان معماری شهری به دعوت شهرداری بجنورد در جلسه‌ای، گرد هم شدند . به این جهت که با حضور شهردار مرکز استان به‌صورت تخصصی این مشکلات را احصا و شهرداری بجنورد را برای رفع آن‌ها یاری کنند. مهندسان معماری شهری در این جلسه به بررسی مشکلات شهری و بیان دغدغه‌های‌شان در حوزه‌های مختلف پرداختند.
پارک‌خواری
مهندس قاسم جغتایی در این جلسه به موضوع پارک‌خواری اشاره و بیان کرد: شاهدیم پارک‌ها به بهانه‌های مختلف از بین می‌روند.
وی با بیان اینکه پارک‌ها به منظورهای مختلف اخته می‌شوند، گفت: شاهد این موضوع هستیم که کاربری‌های غیر مرتبط با پارک در پارک ساخته می‌شود . از جمله آن‌ها می‌توان به بازارچه‌های صنایع دستی یا ساخت مساجد بزرگ در آن‌ها اشاره کرد.
وی تاکید کرد: پارک یک تعریف مشخص دارد . لزوماً نباید با انجام اقدامات مختلف، از خلوت بودن آن‌ها کاست، چراکه برخی مردم برای تمدد اعصاب به پارک‌ها مراجعه می‌کنند.
وی ادامه داد: وجود محلی برای عبادت در پارک‌ها یک اتفاق خوب و مبارک است، اما باید دقت کنیم که نقض غرض نشود. وجود نمازخانه در پارک می‌تواند نیاز مراجعان را برطرف کند، اما شاید احداث مساجد آن هم در وسعت بزرگ نیازمند بررسی بیشتر باشد.
جغتایی همچنین بیان کرد: بخشی از شهر باید پیاده‌محور باشد و مسیرهای پیاده‌روی اختصاصی در آن ایجاد شود.
احیای سرمایه اجتماعی
آرش صدری نیز گفت: استفاده از ظرفیت مردم می‌تواند نقش موثری در نگه‌داشت شهر داشته باشد. با استفاده از نظرات مردم در موضوعات مختلف از جمله پیاده‌روسازی یا ایجاد فضای سبز در یک محله می‌توان سرمایه اجتماعی را که تا حدی مغفول واقع شده است احیا و مردم را در نگهداری از آن‌ها سهیم کرد.
محمدابراهیم سیاح نیز بیان کرد: اگر نظر مردم را قبل از اجرایی کردن طرح‌های شهری جویا شویم، حس دموکراسی ایجاد می‌کند و مردم نیز در اجرای آن همکاری خواهند کرد.
به گفته وی، شهرها توسط مردم ساخته می‌شوند و نیروهای دولتی به تنهایی قادر به انجام آن نیستند. بنابراین باید از ظرفیت مردم و نخبگان برای ساختن و شکل دادن به شهر استفاده کرد.
اصلاح ورودی‌های شهر
محمود حیدری نیز بیان کرد: ورودی‌های شهر بجنورد اصلاً زیبنده مرکز استان نیست و منظر مناسبی ندارد و باید به آن‌ها رسیدگی شود.
سعید نداف هم گفت: انتظار می‌رود این قبیل جلسات و همفکری‌ها با حضور افراد متخصص بیشتر برگزار شود و خروجی آن‌ها به‌صورت اولویت‌بندی‌شده در شهر پیاده شود.
رضا جعفری ایجاد یک پل ارتباطی بین مهندسان شهرسازی و معماری با معاونت شهرسازی شهرداری بجنورد برای مطرح شدن ایده‌ها، سوالات و … را راهی برای افزایش تعاملات دانست.
پژمان ابوالحسنی نیز اظهار کرد: در شورای نخست شهر بجنورد مصوب شد که اجرای نما در ساختمان‌های شهر اجباری باشد. معماران، سربازان شهرسازی محسوب می‌شوند، ابتدا باید شهر ساخته شود و سپس نماها به آن شکل بدهد. به همین دلیل، توجه به شهرسازی و معماری باید توأمان باشد و تشکیل کارگروه‌های شهرسازی و معماری، ضروری به نظر می‌رسد.
زباله‌سوزی در باباموسی
طاهره حجازی نیز گفت: ورودی‌های شهر بجنورد هیچ نظم تعریف‌شده‌ای ندارد و حتی تابلوی مخصوص مرکز استان در ورودی‌های شهری نداریم.
وی تاکید کرد: زباله‌ها در کوه بابا موسی سوزانده می‌شود و دودی آن به سمت شهر می‌آید؛ این منطقه می‌توانست بهترین نقطه تفریحی مرکز استان و حتی استان باشد، اما حالا به آرامستان تبدیل شده است. این دو مورد فقط بخشی از مواردی است که می‌توان به‌عنوان دغدغه مطرح کرد.
مریم قربان‌زاده نیز اظهار کرد: درخواست می‌کنیم که معماران و شهرسازان به رسمیت شناخته شوند. برخی مقررات و حتی مواردی در طرح تفصیلی شهری نیازمند اصلاح هستند که تشکیل کارگروه‌های مختلف متشکل از متخصصان می‌تواند پاسخگوی این نیاز باشد.
مکان‌یابی مناسب برای پروژه‌ها
مریم مطلق در این جلسه گفت: مکان‌یابی در اجرای پروژه‌ها یکی از مواردی است که در کمتر شهری دچار مشکل شده است؛ اما در بجنورد با آن روبه‌رو هستیم و یکی از مصادیق آن احداث ورزشگاه ۱۵ هزار نفری و مکان‌یابی نامناسب آن است. تبدیل پارک عمومی به پارک اختصاصی زنان در ورودی بجنورد نیز یکی از تصمیم‌های نادرست است که به مکان‌یابی نامناسب مرتبط است.
وی تاکید کرد: مخالف وجود پارک برای زنان در بجنورد نیستیم، اما مکان‌یابی آن اهمیت بسیاری دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
تمرکز زدایی با ایجاد مرکز محلات
سید حامد هاشمی‌پور بیان کرد: باید تلاش شود که در معماری شهری بجنورد به سمت هویت ایرانی حرکت کنیم.
وی ادامه داد: یکی دیگه از موضوعاتی که باید در بجنورد به آن توجه شود، تمرکززدایی است. ایجاد مرکز محلات در مناطق بجنورد می‌تواند سبب تمرکززدایی از خدمات مختلف و کاهش ازدحام خودروها به‌دلیل کم شدن ترافیک برای مراجعه به مرکز شهر شود.
روانشناسی رنگ و تاریک بودن پارک‌ها
امیر معصومی اظهار کرد: بجنورد، کمی عصبی به نظر می‌رسد و برای مقابله با این موضوع می‌توان از روانشناسی رنگ‌ها و محیط بهره برد تا به تزریق انرژی به مردم و افزایش نشاط آن‌ها کمک شود.
فرزانه فیروزه نیز گفت: مشکلات متعددی در بجنورد وجود دارد که به نظرم باید همه آن‌ها به‌صورت تخصصی بررسی شود و برطرف کردن آن‌ها براساس اولویت‌بندی در دستور کار قرار گیرد.
راحله باباپور هم اظهار کرد: نباید از شهرداری توقع داشت که همه امور را به تنهایی انجام دهد و در این مسیر می‌توان از توان سایر مجموعه‌ها کمک گرفت. با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، خروجی تصمیم‌ها، کارشناسانه خواهد بود . همچنین از موازی‌کاری‌ها کاسته می شود .
تاریک بودن پارک‌های شهری و آلودگی صوتی در بجنورد نیز از جمله مواردی بود که توسط الهام ریحانی و نغمه نقدی‌پور به‌عنوان دیگر مشکلات شهری مطرح شد.
رعایت نشدن خط آسمان
سمانه پسندیده نیز در این جلسه، کمبود پارک‌های محل محور را یکی از مواردی دانست که باید نسبت به ایجاد آن‌ها اقدام شود.
وی ادامه داد: کمبود پارکینگ در هسته مرکزی شهر با وجود زمین‌های خالصه، رعایت نکردن خط آسمان در شهرسازی بویژه در مرکز شهر، تراکم بالای کوچه‌های فرعی متصل به مرکز شهر و بی‌توجهی به بافت فرسوده از جمله مواردی است که باید مورد توجه شهرداری قرار گیرد.
ربابه علیپور نیز گفت: اگر نامی نیک و خوش از بجنورد باقی مانده، به‌دلیل وجود باغ‌ها و سرسبزی آن است که آغوش مهربانش را برای مسافران و سایر افراد باز نگه داشته است، ولی طبیعت در شهر ما مظلوم مانده و سر درختان آن به راحتی از تنه و ریشه آن‌ها از خاک خارج می‌شود.
نبود پیاده‌راه و مسیر اختصاصی دوچرخه
مژگان قربان‌زاده گفت: بجنورد به‌عنوان شهری زیبا دچار مشکلاتی از جمله تداخل پیاده و سواره است. به همین دلیل، ضرورت دارد مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی اختصاصی در آن ایجاد شود.
وی تاکید کرد: وجود مسیرهای اختصاصی پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر پیشرفته شدن شهر و ارتقای سلامت جامعه داشته باشد.
ایجاد پارک‌های موضوعی
به گفته وی، تبدیل پارک‌های شهری به پارک‌های موضوعی به فراخور فصل‌ها و مناسبت‌ها می‌تواند سبب شادابی و استقبال بیشتر مردم شود. به‌عنوان مثال، پارک‌ها را در زمستان با المان‌ها و مجسمه‌هایی که سبب می‌شود مردم حس بهتری از آن فصل بگیرند، تزیین کنیم.
وی ادامه داد: می‌توان پارک گیاه‌شناسی در بجنورد ایجاد کرد و در آن گیاهان بومی استان را کشت و با تابلوهایی به مردم و نسل جدید معرفی کرد تا علاوه بر ایجاد جاذبه تفریحی سبب افزایش معلومات مراجعه‌کنندگان شود.
تنوع دادن به بازی‌های پارک‌ها و توجه به جزییات امور مختلف در کنار انجام کارهای بزرگ نیز از مواردی بود که توسط تقی پوران مطرح شد.
میترا کیانی هم در این جلسه اظهار کرد: شهر بجنورد پیست اسکیت استاندارد کم دارد و اسکیت‌سواران روی آسفالت و حتی در خیابان‌ها ورزش می‌کنند.
وی همچنین گفت: متاسفانه شاهدیم که برخی درختان ناگهان و پس از حداث یک ساختمان در مجاورشان خشک می‌شوند و علت آن نامعلوم می‌ماند. پیشنهاد می‌کنم پیش از صدور پروانه ساخت، سلامت درختان اطراف آن بررسی و حتی شماره‌گذاری شود تا اگر مالک آن ساختمان عمداً اقدام به آسیب رساندن به درختان کرد، مشخص شود و قابلیت پیگیری داشته باشد.
اعطای ضوابط تشویقی برای سازندگان
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان شمالی در این جلسه بر لزوم همکاری این مجموعه و مهندسان آن با شهرداری تاکید کرد.
میثم رازی افزود: باید تلاش کرد با طرح‌های مختلف، سرمایه‌گذاران، مهندسان و فعالان حوزه ساختمان را به ارتقای خروجی کار ترغیب کرد.
به گفته وی، در نظر گرفتن ضوابط تشویقی برای افرادی که اقدام به احداث ساختمان‌های انرژی صفر (ساختمانی که تامین انرژی آن‌ها از طریق سوخت فسیلی صورت نمی‌گیرد)، استفاده از پنل‌های خورشیدی و اجرای بام سبز (روف گاردن) می‌کنند، می‌تواند نقش موثری در ارتقای فعالیت‌های ساختمانی داشته باشد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان شمالی از اجرای نهضت آسفالت در بجنورد تقدیر و اظهار کرد: اگر رنگ‌آمیزی شهری و حتی برگزاری جشنواره خانه زیبا در اولویت قرار گیرد، قطعاً نتایج مثبت بیشتری به دنبال خواهد داشت.
بهره‌گیری از نظرهای متخصصان و خودداری از نسخه پیچی‌های اشتباه در شهر
شهردار بجنورد در این جلسه پس از شنیدن سخنان مهندسان معمار، تاکید کرد: شنیدن مشکلات شهری توسط متخصصان و عموم مردم تاثیر مثبتی بر پیگیری بیشتر امور توسط مدیریت شهری دارد.
سید محمدعلی کشمیری گفت: شنیدن این موضوعات به این معنا نیست که از آن‌ها بی‌اطلاع هستیم، اما زمانی که آن‌ها را می‌شنویم، بیشتر در نظر ما اهمیت پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: موضوع‌های شهری بویژه مسائل ترافیکی ارتباط بسیار زیادی با علوم انسانی دارد. به همین دلیل، نظرات مختلف مردم در بسیاری از موضوعات ترافیکی به شهرداری منتقل می‌شود.
وی افزود: یکی از این موارد، تبدیل میادین در بجنورد به چهارراه است . علت آن، پایین آمدن سطح سرویس‌دهی ترافیکی میادین است . برای رفع این مشکلات و ازدحام به‌وجود آمده، میدان تبدیل به چهارراه می‌شود که یک موضوع علمی و مهندسی است . اما مردم و افراد جامعه به زعم خودشان نظر می‌دهند که البته ایرادی ندارد و از آن‌ها نیز استفاده می‌کنیم.
کشمیری تاکید کرد: ضمانت درست بودن این تصمیم در بجنورد، حذف میادین ۱۵ خرداد، دانش‌آموز، شهید فهمیده، ۱۷ شهریور و… در سال‌های گذشته است که سبب تسهیل عبور و مرور خودروها و رفع گره‌های ترافیکی شد.
وی با بیان اینکه از علم و تکنولوژی برای تصمیم‌های شهری استفاده می‌کنیم، افزود: تغییرات در شهرها برای همه دشوار است ، ولی ناگزیر به انجام آن‌ها هستیم . با در نظر گرفتن حقیقت به سمت واقعیت حرکت می‌کنیم.
لزوم انجام کار تحقیقاتی از نیاز مسافران
شهردار بجنورد به ظرفیت عبوری سالانه میلیون‌ها مسافر از استان خراسان شمالی و بجنورد اشاره کرد . وی گفت: این موضوع، یک ظرفیت بزرگ است . اما باید در یک کار تحقیقاتی از مسافران پرسید که وجود چه جاذبه‌ای می‌تواند در بجنورد سبب ترغیب آن‌ها به اقامت شود.
وی با انتقاد از اینکه عده‌ای راهکار ماندگاری مسافران در بجنورد را ساخت هتل‌های مختلف می‌دانند، بیان کرد: بسیاری از ظرفیت هتل‌های بجنورد که از یک ستاره تا چهار ستاره تقسیم می‌شوند . نوروز امسال خالی بود و این نشان می‌دهد که صرفاً با ساخت هتل نمی‌توان مسافران را ترغیب به ماندگاری در استان کرد. به‌عنوان مثال، مسافرانی که در پارک بلوار، بش‌قارداش یا باباامان بجنورد چادر می‌زنند . به دنبال این نیستند که در هتل اقامت کنند . بلکه به‌دنبال مدیریت کردن هزینه‌های خود و پایین آوردن مخارج هستند.
وی اظهار کرد: اگر قصد درآمدزایی از آن‌ها را داریم باید اقدام به احداث اتاقک‌های کوچک با هزینه بسیار پایین برای اقامت آن‌ها کنیم . تا ضمن زیبایی بصری و افزایش خدمات‌دهی، درآمدزایی نیز کرده باشیم.
شهردار بجنورد با تاکید بر اینکه نباید نسخه‌های اشتباه برای بجنورد بنویسیم، بیان کرد: ابتدا باید به‌دنبال ایجاد جاذبه برای مسافر باشیم، سپس موارد دیگر از جمله هتل و … را دنبال کنیم. استفاده از ظرفیت صنعت اسب یکی از مواردی است که می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
وی در ادامه به حساسیت و گستردگی کار شهرداری اشاره کرد و گفت: اقدامات شهرداری، شاخه‌های مختلفی دارد که از امدادی و فرهنگی تا عمرانی، اجتماعی و ورزشی را شامل می‌شود.
ساخت مسجد در پارک شهروند بجنورد
وی به موضوع ساخت مسجد در پارک شهروند اشاره کرد . اظهار کرد: با تاکید شورای اسلامی شهر و بنا به درخواست مراجع ذی‌ربط، اعتبار احداث یک مسجد در پارک شهروند در بودجه شهرداری بجنورد دیده شده است. این مسجد قرار بود وسط پارک شهروند ساخته شود. محل احداث آن را به قسمت مجاور خیابان رضوی تغییر دادیم . تا بتواند بیشتر از مکان قبلی، نیاز مسافران و اهالی محل را تامین کند.