کتاب «واکاوی گردشگری بوم گرا در روستا‌های عرب نشین خوزستان» با تأکید بر هنر، معماری و بافت روستایی چاپ و منتشر شد.
به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان؛ کتاب «واکاوی گردشگری بوم گرا در روستا‌های عرب‌نشین خوزستان» با تأکید بر هنر، معماری و بافت روستایی نوشته گروهی از نویسندگان شامل عبدالله جاسمی؛ دانش‌آموخته مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان، محمدعلی کاظم‌زاده‌رائف؛ عضو هیأت‌علمی مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان و صبا میردریکوندی؛ مدرس علمی مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان است.
معرفی کتاب
در معرفی و ضرورت انتشار این کتاب نویسندگان نوشته‌اند: در این کتاب سعی شده است که به عوامل زمینه‌ساز گردشگری بوم گرا در روستا‌های عرب‌نشین در بخش جلگه‌ای خوزستان اشاره شود. هنر، معماری بومی و بافت روستایی از اساسی‌ترین عوامل سازنده زیرساخت‌های این نوع گردشگری محسوب می‌شوند. با توانمندسازی معماری و بافت روستایی، می‌توان زمینه‌ساز ارتقای کیفی گردشگری بوم گرا گردی که به تبع به پایداری اقتصادی و توسعه آن منطقه منجر خواهد شد. از این‌رو، معماری بومی به عنوان گزینه‌ای پایدار و مستمر همراه با بستر خود، می‌تواند امکان و فرصت مناسبی برای جذب گردشگران فراهم کند. بر این اساس، بررسی و واکاوی گردشگری بوم‌گرا در روستا‌های عرب‌نشین خوزستان با تأکید بر هنرها، معماری و بافت روستایی، بیش از پیش ضرورت می‌یابد . همچنین زمینه و فرصتی را در زمینه ارتقای سطح گردشگری بوم‌گرا و حفظ محیط‌زیست و احیاء و رونق معماری محلی و بافت روستایی، در بخش جلگه‌ای خوزستان فراهم می‌سازد.
روستا‌های عرب‌نشین خوزستان
روستا‌های عرب‌نشین خوزستان با قرابت طبیعی با جلگه تاریخی بین‌النهرین استقرار دارند. این روستاها، دارای جامعه‌ای با قالب سنتی و پایبند به روابط عشایری و ساختار اجتماعی قومی قبیله‌ای در زمینه بافت فرهنگ بومی ـ سنتی هستند. در روستا‌های جلگه‌ای عرب‌نشین خوزستان، سنت‌های شاخص بومی، متعدد هستند . از میان آنها آداب و رسوم معاشرت، آداب مهمان‌نوازی، آداب صرف نوشیدنی‌های محلی، آداب بازی و شادمانی و حل و فصل اختلافات عشیره‌ای، از اهمیت و اولویت ویژه‌ای برای این مردمان برخوردار هستند. در میان این مردم، هنر‌های زیبا نظیر شعر و ادبیات، هنر‌های کاربردی مانند صنایع‌دستی و معماری بومی و حرفه‌های محلی از جمله زراعت، باغ‌داری، دام‌داری و ماهی‌گیری، رونق و کاربرد بسیار دارند. جلگه خوزستان دارای هورها، تالاب‌ها، رود‌ها و ماسه‌زار‌های مختلفی است که در میان آنها ، به‌ویژه در تالاب‌ها و مجاور رود‌ها ، روستاهایی شکل گرفته و توسعه یافته‌اند . به دلیل نوع طبیعت جغرافیایی، انواع گیاهان بومی و جانوران از انواع چرندگان، خزندگان، پرندگان و آبزیان در محیط و اکوسیستم طبیعی این مناطق وجود دارند.
دستاورد‌های هنری و معماری مردم روستا‌های عرب‌نشین خوزستان
مردم روستا‌های جلگه‌ای خوزستان، دستاورد‌های هنری و معماری زیادی به وجود آورده‌اند که از هنر‌های زیبا می‌توان به موسیقی فولکلور و خالکوبی سنتی بدن، از هنر‌های کاربردی می‌توان به بیت‌القصب یا ساختمان نیئین و از صنایع‌دستی می‌توان به حصیر بافی، توربانی، بوریا بافی، نمد و قالی‌بافی، زرگری و میناکاری به عنوان هنر‌های شاخص و پررونق اشاره کرد. در نشانه‌ها و نماد‌های هنر محلی ، از انواع گیاهان و جانوران بومی نظیر نخل، شتر، اسب و از انواع نقوش انتزاعی هندسی مثل حرکت اسپیرال و زیگزاگ، الگو گرفته شده است . بافت‌های روستا‌های عرب‌نشین خوزستان بر اساس این‌که در موضِع هور، ساحل رودخانه یا موضع تالاب شکل گرفته باشند، معمولا دو راه آبی و خاکی (زمینی) دارند . این دوراهی ها بنا به نوع استقرار جغرافیایی ممکن است در برخی از روستاها، راه آبی و در برخی دیگر راه خاکی اهمیت بیشتری داشته باشد.
با عنایت به اهمیتی که فرهنگ محلی و تبعاً دستاورد‌های هنری، معماری و بافت روستایی آن از یک سو برای نسل‌های این دوره و دوران آتی به عنوان میراث‌فرهنگی بومی ایران از جنبه هویت و تجارب ارزشمند تاریخی و از سوی دیگر زیبایی و ظرفیت‌های طبیعت آبی، زمینی، گیاهی و جانوری این روستاها دارند، امکان بوم‌گردی بنا‌ها و بافت‌ها از جمله بوم‌گردی دهکده‌ها و روستاها در این بخش جلگه‌ای، قابل بررسی و برنامه‌ریزی است. به نظر می‌رسد برای تقویت، توانمندسازی و احیای این روستاها به‌منظور جذب گردشگران لازم است در چند زمینه توانمندسازی هایی صورت پذیرد . نظیر اقتصادی، آبادانی و توسعه ضابطه‌مند کالبدی، تقویت تجهیزات و مبلمان بافت روستایی، کاربرد فناوری‌های نوین و بهره‌مندی از تجارب توانمندسازی در سایر روستا‌های ایران و جهان.