شروع پروژه

پروژه از فراخوان یک سازمان مردم نهاد (NGO) که درساخت مدرسه فعالیت می کردند و درخواست مردم و معلمین روستای سید بار جدگال (در ۱۰۰ کیلومتر چابهار) از این نهاد شروع شد. ابتدا بررسی‌های منطقه ای و نیازمندی‌های آنها، وضع موجود و شرایط محل جهت انجام این کار انجام پذیرفت.

با توجه به محدودیت بودجه و اینکه مدرسه توسط گردآوری پول از خیرین ساخته می شد، از ابتدا بنای کار را صرفا بر اساس ساخت و هدیه کردن یک مدرسه به اهالی روستا قرار ندادیم، بلکه بر اساس الگوی مشارکت، توسعه پایدار و ایجاد زیر ساخت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شروع به کار کردیم. به این ترتیب  مدرسه را با ایده تبدیل شدن به کانون توسعه روستا و حوزه اطراف آن طراحی کردیم و آن را نه تنها مکانی برای آموزش بچه ها که فضایی برای آموزش و گردهمایی همه ساکنین روستا در نظر گرفتیم.

در این راستا ابتدا با مشارکت تسهیل‌گران اجتماعی کارهای زیر ساختی در روستا انجام شد: از قبیل انجام کارهای مشارکتی و دعوت اهالی برای حفظ بهداشت و نظافت روستا، ایجاد سپتیک فاضلاب و همچنین راه اندازی کارگاه سوزن دوزی و صفحه اینستاگرام (بانوک) برای معرفی و فروش محصولات آنها . به این ترتیب نه تنها قشر بانوان روستا وارد فعالیت های اجتماعی و تاثیر گذار شدند بلکه موجب دیده شدن آنها در روستا و موثر بودن حضورشان در لایه های اجتماعی و اقتصادی روستا شد. همچین در راستای مشارکت هر چه بیشتر اهالی روستا در روند ساخت پروژه به عنوان نیروی کاری کمک کردند همچنین با کمک های مالی هر خانواده و از طریق فروش سوزن دوزی در ساخت پروژه مشارکت کردند بدین تریب مدرسه با یک مشارکت همگانی و تعلق خاطر جمعی ساخته شد.

توزیع کاربری ها

مدرسه روستای سیدبار با زیر بنای ۴۷۰ مترمربع شامل ۴ کلاس ابتدایی با ابعاد متفاوت و با قابلیت همپوشانی و ادغام در هم، یک کتابخانه و یک سالن چند منظوره (سالن اجتماعات ، امتحانات ، کارگاه سوزن دوزی بانوک)، حیاط‌های فرعی و اصلی می باشد که درنهایت با هدف تبدیل شدن به مرکز محله ،  آموزش و فرهنگ‌سازی کل روستا طراحی گشته است.

باتوجه به جمعیت دانش آموز و معلم در روستا و طبق ضوابط نوسازی مدارس مدرسه نیاز به ۴ کلاس داشت. در طراحی کلاس‌ها، هر دو کلاس را در ابعاد متفاوت به هم مرتبط کردیم در کلاس بزرگ فضای بینابینی وجود دارد که دانش آموزان کلاس کوچک هم می‌توانند در آنجا حضور داشته باشند و هم از آموزش توسط یک معلم (به دلیل محدودیت تعداد معلم) بهره‌مند شوند و هم با سال بالایی‌های خود تعامل داشته باشند.

ایده

فرم دایره شکل حیاط مدرسه و نحوه قرارگیری کلاس‌ها با ایده آموزش به معنای یادگیری کنار هم، بدون سلسه مراتب و دموکرات شکل گرفت. چرخش کلاس‌ها و اتصال آنها از گوشه به یکدیگر علاوه بر اینکه موجب گردش هوا ما بین کلاس‌ها می شود حیاط‌های کوچکی را ما بین هر کلاس جهت کار های گروهی و فعالیت های بیرونی و… تولید کرد. در نهایت با این سازماندهی به یک حیاط مرکزی به عنوان محل تجمع دانش آموزان مدرسه و مردم روستا، یک فضای گردشی پیرامونی بین دیوار و کلاس‌ها و حیاط‌های خصوصی دست پیدا کردیم.

مفهوم دیوار به طور مرسوم در مدارس به عنوان حفاظ ، جدا کننده و حصار است در این پروژه به واسطه قرارگیری آن در دشتی وسیع،  دیوار مدرسه را به عنوان یک پوسته متخلخل، دعوت کننده ، بازیگوش طراحی کردیم . گشودگی‌های دیوار به گونه ای  است که از پنجره کلاس‌ها فرم دیوار و امتداد دید به سمت دشت وجود دارد. همچنین گشودگی‌ها با ابعاد مختلف امکان ورود و حضور در مدرسه را از جهات مختلف برای دانش آموزان فراهم میکند. با افزایش ضخامت دیوار در ورودی علاوه ایجاد عمق در طاق های ورودی و دعوت کنندگی در لحظه ورود ، عملکرد‌های خدماتی مانند سرایداری، بوفه و انبار را در دل دیوار قراردادیم.

سازه مدرسه با توجه به ضوابط نوسازی مدارس و ضد زلزله بودن با سیستم ICF (Insulating Concrete Formwork) با استفاده از پنل‌های پلی استایرن (EPS)، پروفیل‌های گالوانیزه و بتن مسلح و بدون ستون (به واسطه وجود فرم های منحنی شکل) ساخته شد. پوشش نهایی از متریال نیمه بومی با ترکیبی از سیمان و خاک منطقه (سیمگل) می باشد که جلوی خوردگی سنتی نما توسط باران و سیلاب را می گیرد و همچنین با رنگ و بافت محیط  یکی است.

در طراحی مدرسه سعی کردیم که اموزش را امری دیالوگ محور، دو طرفه و مشارکتی ببینیم، بنابراین فضاهای مرسوم مدرسه را که بستر این نگرش هستند، بر این اساس ساماندهی کردیم: دیوار مدرسه را از دیوار جداکننده به مفهوم پوسته تغییر داده و  به عنوان جداره ای متخلخل، بی مرز، دعوت کننده و شاد، حیاط را برای تجمع و فرهنگ تجمع و دیالوگ، کلاس را  به منظور از بین بردن سلسه مراتب و پرسشگری تعریف  کردیم که ساده ترین مفهوم مدرسه را که “با هم بودن هست” را نشان دهیم و بر این باور هستیم که این مدرسه به فضایی برای پرورش فکر، خلاقیت و آزاد اندیشی تبدیل شود.